Randstad/Probiblio bestaat vijftien jaar als samenwerkingsverband, al dateert het partnership van nog veel eerder. De missie blijft onveranderd: het werven, selecteren en detacheren van informatieprofessionals in het gehele informatieveld. In een interview met intercedent Marianne Warmerdam kijkt InformatieProfessional naar de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.
Door: Ronald de Nijs
De samenwerking tussen uitzendbureau Randstad en ProBiblio, full-service dienstverlener voor de openbare bibliotheken in Noord- en Zuid-Holland, bestaat al wat langer, eigenlijk al sinds de PBC NoordHolland via Randstad openbare bibliotheken payrolling aanbood. Na de fusie van PBC Noord-Holland met PBC ZuidHolland tot ProBiblio is besloten ook voor bedrijfsbibliotheken detachering, werving en selectie van medewerkers te gaan verzorgen. Deze activiteit bleek zo succesvol, dat ProBiblio de samenwerking met Randstad heeft geïntensiveerd. In 1997 is een intercedent aangesteld om dat werk te gaan doen. In 1998 is ProBiblio naar het huidige pand in Hoofddorp verhuisd, waar tegenwoordig drie intercedenten van het uitzendbedrijf werken.
Samenwerking
‘Randstad is mijn werkgever, maar ik heb mijn werkplek bij ProBiblio,’ aldus Marianne Warmerdam. Zeven jaar is Warmerdam hier werkzaam als intercedent; hiervoor had ze een commerciële functie in de it-wereld. ‘ProBiblio en Randstad beslissen gezamenlijk over de personeelsbezetting en andere zaken.’ Ze noemt het een unieke samenwerking tussen een non-profit- en een profitorganisatie. ‘We werken samen, maar tegelijkertijd helpen wij ProBiblio bij het invullen van haar eigen tijdelijke vacatures. Randstad/ProBiblio bedient twee verschillende klantensets, de openbare bibliotheken en daarnaast de wetenschappelijke en bedrijfsbibliotheken, informatiecentra en archieven.’
Randstad en ProBiblio vullen elkaar aan en versterken elkaar. Het uitzendbureau heeft alle kennis en systemen op het gebied van werving en selectie, terwijl ProBiblio midden in het openbare bibliotheekwerk zit, aldus Warmerdam. ‘De laatste tijd werken we nauwer samen met de accountmanagers van ProBiblio, om elkaars krachten nog beter te gebruiken.’ Ook de toegang tot het grote netwerk van Randstad biedt voordelen. ‘In ons bestand bevinden zich informatieprofessionals die we in het gehele informatieveld kunnen inzetten. Soms krijgen we een lokale vraag voor een niet-informatieprofessional, bijvoorbeeld voor een educatief medewerker in een bepaalde plaats. In dat geval doen we navraag bij Randstad-filialen in de nabije omgeving en helpen zij ons aan de juiste kandidaat.’
Nadruk op competenties
Een uitzendbureau moet steeds meebewegen met de vraag, zegt Warmerdam. Zo zoeken openbare bibliotheken steeds vaker naar front-officemedewerkers op mbo-niveau die beschikken over competenties als klantgerichtheid, proactiviteit en servicegerichtheid. ‘Wie deze competenties in huis heeft, maar niet over een passende vooropleiding beschikt, kan voor zo’n functie toch in aanmerking komen. Bibliotheken kiezen liever iemand uit de retail en brengen de nieuwe kracht de ontbrekende kennis en vaardigheden op de werkplek bij. Die groep mensen, die zich soms buiten het traditionele werkveld bevindt, weten we ook te vinden. Voor medewerkers die in openbare bibliotheken de contacten met scholen onderhouden of de groepsontvangsten doen, gaan we op zoek naar mensen met bijvoorbeeld een pabo-achtergrond.’
Medewerkers zullen sowieso steeds vaker met steun van de werkgever opgeleid worden, verwacht Warmerdam. ‘In de archiefwereld eisen organisaties vaak nog de diploma’s SOD 1 en 2. Toch maakt de groep die over deze diploma’s beschikt, niet altijd kans op een baan. Ze hebben namelijk niet altijd meer de juiste competenties, zoals adviesvaardigheden en proactief kunnen werken. Die competenties treffen we bijvoorbeeld wel aan bij afgestudeerde IDM’ers, een groep die we nu zien instromen in het archiefwezen. En wat ze aan kennis missen, leren ze on the job bij. Die nieuwe lichting zal in de archiefwereld een informatieprofessional in de breedste zin van het woord worden. De belangrijkste taken: het terugvindbaar maken van informatie en het verschaffen van informatie aan interne en externe klanten.’
De klik
Bedrijfsbibliotheken en informatieafdelingen hebben door de voortschrijdende digitalisering veelal geen fysieke bibliotheek meer. ‘Door inkrimpingen van afdelingen en bezuinigingen is deze arbeidsmarkt best een lastige. Al zie je hier, evenals bij overheidsinstellingen, steeds meer de ontwikkeling naar een afdeling communicatie en informatie, met aandacht voor zowel de content als de communicatie.’ Zoeken bedrijven een medewerker, dan ligt de nadruk op softe criteria: men zoekt naar een ‘klik’ met de nieuwe medewerker. ‘Gold dat in het verleden vooral voor vaste medewerkers, nu is het criterium meer dan ooit ook van toepassing op een uitzendkracht. Daarmee wordt de vraag steeds specifieker: de persoon moet passen in een team.’
In vergelijking met bedrijfsbibliotheken en informatiecentra zijn wetenschappelijke en hogeschoolbibliotheken een andere markt. ‘Dat komt doordat ze een fysieke bibliotheek hebben. Al zal ook hier het steeds meer digitaal beschikbaar komen van content zijn weerslag hebben.’
Door de aanwezigheid van een fysieke collectie ziet Warmerdam dat in deze hoek nog steeds traditionele vaardigheden zoals titelbeschrijven en catalogiseren gevraagd worden. ‘Maar neem een domeinspecialist binnen een hogeschoolbibliotheek. Die moet ook kennis hebben van sociale media en informatievaardigheden kunnen overbrengen. Die kennis, gecombineerd met traditionele taken, maakt het soms moeilijk om iemand te vinden. Maar ik denk dat die traditionele competenties door bijscholing of herverdeling van taken goed aangevuld kunnen worden. We proberen onze klanten erop te wijzen dat mensen die groei kunnen maken.’
Proactief
Doordat fysieke bibliotheken met catalogi bij onder andere hogescholen en universiteiten nog stand houden en er nog steeds documenten worden aangemaakt die een titelbeschrijving vereisen, blijft er de komende jaren nog behoefte aan het vervullen van traditionele bibliotheektaken. Tegelijkertijd ziet Warmerdam een grotere vraag naar de proactieve informatiespecialist: ‘Iemand die weet waar hij zijn informatie moet halen, die klanten kan adviseren en wegwijs maakt in het informatieaanbod en die aan contentbeheer doet.’ Bij ontbrekende competenties schoolt Randstad/ProBiblio de kandidaten in afwachting van werk niet zelf bij. ‘We hebben daar eerder een adviesrol in. Maar mist iemand bepaalde vaardigheden voor een project, dan scholen we die medewerker bij. Voor iemand uit de openbare bibliotheek kunnen we daarvoor terecht bij ProBiblio.’ ‘Het is belangrijk dat iedereen in ons werkveld zichzelf steeds de vraag stelt: Wat zie ik gebeuren in de markt en op welk vlak mis ik nog vaardigheden? De laatste vraag kan leiden tot de conclusie dat het tijd is om bij te spijkeren.’
Flexibele schil
Openbare bibliotheken zullen vaker gaan werken met een ‘flexibele schil’ – een vaste kern met daarom heen zzp’ers en uitzendkrachten –, verwacht Warmerdam. ‘OB’s realiseren zich dat zij wat subsidies betreft meer conjunctuurafhankelijk worden. Daarom gaan ze flexibeler mensen aan hun vaste formatie toevoegen. Ook in de archiefwereld bespeuren we de trend om medewerkers op projectbasis aan te stellen, bijvoorbeeld om achterstanden in de digitalisering weg te werken. Bij bedrijfsbibliotheken of informatiecentra zie ik die ontwikkeling nog niet. Wel een toenemende voorzichtigheid om vaste krachten aan te nemen.’
Versnipperd
‘In 2008 hebben we een periode van minder vacatures gezien, alsmede een grote voorzichtigheid in de markt. Dat geldt ook de tweede helft van vorig jaar. De vraag is nog niet helemaal hersteld,’ aldus Warmerdam. Door de economische crisis en toenemende bezuinigingen is de vraag wat versnipperd geraakt, ervaart Warmerdam. Openbare bibliotheken bijvoorbeeld zijn gereorganiseerd en hebben filialen gesloten. Ze doen steeds vaker een beroep op Randstad/ProBiblio om ervoor te zorgen dat de werkroosters ingevuld kunnen worden. In tegenstelling tot bijvoorbeeld bedrijven en instellingen betreft dat dan geen functies van 36 uur per week, maar vacatures van 10 tot 20 uur.
‘Wat opvalt is dat klanten – terecht – veeleisend zijn. Er zijn meer kandidaten op de markt beschikbaar, en dus verwacht een klant uit dat grote aanbod het schaap met vijf poten. Door mee te denken en creatieve oplossingen aan te dragen komen we daar altijd uit. Een ding heb ik in de afgelopen jaren wel geleerd: dé informatieprofessional bestaat niet.’
Ronald de Nijs is eindredacteur van InformatieProfessional.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 7&8 / 2012. Het gehele nummer kun je hier lezen