Hotels met een eigen bibliotheek zijn er al jaren. Maar vaak wordt de bibliotheekruimte voor heel andere doeleinden gebruikt, om in te vergaderen bijvoorbeeld. Een functionele bibliotheek waar hotelgasten echt gebruik van kunnen maken, is vooralsnog zeldzaam. Daar lijkt nu verandering in te komen.
Door: Carola van der Drift
Het Library Hotel in New York is een boekenwalhalla. Wie hier rondloopt, ziet overal boekenkasten staan die plaats bieden aan in totaal zo’n 6000 titels. Bij de receptie, in de ontvangstruimte, ja, zelfs in de hotelkamers staan kasten.
Het hotel voert sinds 2000 een boekenthema, geïnspireerd door de nabijgelegen New York Public Library. Het hotel spreekt bewust boek- en bibliotheekliefhebbers aan door dit concept ver door te voeren aan de hand van de Dewey Decimale Classificatie. Elke verdieping heeft een eigen thema, zoals taalkunde, technologie, literatuur of geschiedenis. De kunst die de zestig hotelkamers siert sluit hier weer op aan, en dat geldt eveneens voor de boeken die in de kasten op elke hotelkamer zijn geplaatst.
Een leeszaal met honderden boeken ontbreekt natuurlijk niet. En wie ’s avonds zin heeft in literair geïnspireerde cocktails, bezoekt de bovenste verdieping van het hotel. Hier bevindt zich de Bookmarks Lounge. Bij mooi weer kan de gast zijn cocktail nuttigen op het dakterras, omgedoopt tot ‘poetry garden’.
Trend
Ook al bestaat het concept van de hotelbibliotheek, oftewel een bibliotheek in een hotel, al enige tijd, onlangs signaleerde de New York Times het als een trend. Dergelijke bibliotheken troffen we voornamelijk aan bij boetiekhotels, de wat kleinere hotels met een geheel eigen, luxe sfeer die veelal niet tot een keten behoren. Nu hebben in de Verenigde Staten, aldus de New York Times, ook steeds meer hotelketens deze trend opgepikt. De insteek is puur commercieel. Met een bibliotheek bieden deze hotels niet alleen extra service – het beschikbaar maken van leesmateriaal – maar ook proberen ze de gasten langer binnen te houden in een met boeken gevulde lobby of bar. Bovendien hopen de hotels met een bibliotheek jongere reizigers aan te trekken, die vaak op zoek zijn naar een huiselijke sfeer .
Country Inns and Suites is een voorbeeld van zo’n hotelketen. Deze keten met meer dan 470 hotels in de Verenigde Staten en Canada is in 2001 begonnen met de opzet van een heus bibliotheekprogramma. Zo wil zij leesvaardigheid bevorderen.
Onder de naam ‘Read It and Return Lending Library’ laat de hotelketen zijn gasten boeken lenen. Wie het geleende boek tijdens een verblijf niet uit krijgt, mag het bij een ander aangesloten hotel of bij een volgend verblijf weer inleveren. Het aanbod van de bibliotheken is overigens vrij klein: elk hotel biedt zo’n 75 à 100 verschillende titels aan. Genres zijn fictie, non-fictie en ‘spanning’, maar met boeken voor kinderen en tieners richt de hotelketen zich ook op gezinnen.
Sinds juni 2013 heeft de hotelketen een overeenkomst met uitgeverij Random House die de hotels twee keer per jaar van in totaal zo’n 30.000 boeken voorziet. Voor Random House betekent de samenwerking meer zichtbaarheid.
Geen decor
Terug naar het New York Times-artikel. Deze krant signaleert dat steeds meer hotelketens hun bibliotheek een prominentere plek geven. Niet langer zijn deze bibliotheken beperkt tot een ruimte die als ‘decor’ en vergaderplek dient, maar wordt er ook echt op aangestuurd dat de boeken in deze bibliotheken hun weg vinden naar de hotelgasten. Sommige hotels pakken het kleinschaliger aan: zij kiezen niet voor een bibliotheek maar voorzien hun lobby en bar – naast de standaard krant – van een steeds grotere hoeveelheid leesmateriaal, zoals boeken en tijdschriften. Het Hyatt Magnificent Mile in Chicago heeft na een verbouwing in de zomer van 2013 naast boeken en tijdschriften ook computers in zijn Escape bar beschikbaar gesteld.
Europees concept
Een Europees initiatief is het Bibliotel, een concept dat in 2008 is gelanceerd door de Oostenrijker Sebastian Mettler. De inmiddels 31 boetiekhotels zijn op verschillende plekken in Europa te vinden, waarbij Oostenrijk de meeste telt. De hotels richten zich vooral op enthousiaste lezers en hun voornaamste doel is om de gasten tijdens hun verblijf te voorzien van leesmateriaal. Ze hebben als filosofie ‘reizen en boeken zijn met elkaar verbonden: in beide ontdek je nieuwe werelden’.
Gemiddeld hebben de hotels elk zo’n 300 à 1500 boeken die voldoen aan strenge kwaliteitseisen; zo moet de collectie bijvoorbeeld bij de huidige leestrends passen om hotelgasten aan te spreken. Er is voor ieder wat wils, van de klassieken tot populaire literatuur, al proberen de hotels hun collectie ook af te stemmen op de omgeving. Zo staat Alpenhotel Küren in het Oostenrijkse Hirschegg in het teken van wijn en vindt de hotelgast dit thema ook terug in de boekencollectie. Voor wie liever spannende lectuur wil lezen: in de kasten van het Alpenhotel Küren staan tevens detectives.
Een verschil met andere hotelbibliotheken, aldus Mettler, is dat de boeken in de Bibliotels zich niet in een speciale ruimte bevinden, maar door het hele gebouw verspreid staan.
Nederlandse voorbeelden
Nederland kent eveneens hotelbibliotheken. Artistiek directeur Suzanne Oxenaar en mede-oprichter van het Lloyd Hotel in Amsterdam wilde altijd al een bibliotheek in haar hotel beginnen. Het liefst met kunstboeken. Die gelegenheid deed zich voor toen de Rietveld Academie in 2004 bij een verbouwing haar bibliotheek moest inkrimpen. Bij het hotel belandden er vervolgens ruim 1700 banden. Een mooi begin van een boekencollectie. In de daaropvolgende jaren is de bibliotheek dankzij donaties steeds verder uitgebreid; in de collectie bevinden zich behalve catalogi en overzichtswerken ook romans en kinderboeken. Zo doneerden auteurs van de Internationale Vereniging van Misdaadauteurs elk een exemplaar van hun boek nadat de vereniging in het hotel vergaderd had. En het Fonds voor de letteren heeft de hotelbibliotheek alle uit het Nederlands vertaalde werken geschonken.
De bibliotheek is permanent geopend. Studenten van de Rietveld Academie kunnen de titels van de geschonken boeken terugvinden in de bibliotheekcatalogus van de academie en die titels vervolgens in de hotelbibliotheek bekijken. Toch is de bibliotheek vooral gericht op hotelgasten, zegt cultureel ambassadeur Mylène van Noort van het Lloyd Hotel. ‘We richten ons met de collectie op een brede, in cultuur geïnteresseerde en internationale groep gasten.’ De bibliotheek functioneert zonder registratiesysteem, maar hotelgasten kunnen op goed vertrouwen boeken lenen tijdens hun verblijf.
5&33
Een andere hotelbibliotheek in de hoofdstad is die van het pas geopende art’otel, gelegen tegenover Amsterdam CS. Direct naast dit hotel ligt hun zogenaamde ‘lifestyle venue’ met de naam 5&33, die ook via een eigen ingang toegankelijk is. Hier komen restaurant, bar, bibliotheek, lounge en art gallery samen.
De bibliotheek richt zich op de veelal internationale hotelgasten die hier bijvoorbeeld terecht kunnen voor een kop koffie, aldus Dirk Beljaarts, general manager van art’otel en 5&33. Ook is de bibliotheek interessant voor de lokale Amsterdammer met een kunstzinnige interesse. De collectie is samengesteld in samenwerking met uitgeverij Taschen en bestaat voornamelijk uit koffietafelboeken over kunst, cultuur, fotografie, mode en design. Daarmee sluit de bibliotheek goed aan op het thema van het art’otel en 5&33, die in het teken staan van kunst en cultuur.
Schrijvershotel
Al decennialang heeft het Ambassade Hotel in Amsterdam een band met boeken. Het viersterrenhotel binnen de grachtengordel staat bekend als ‘schrijvershotel’ en ligt op loopafstand van schrijverscafés en boekwinkels als Athenaeum Boekhandel en The American Book Center. Het hotel onderhoudt contacten met verschillende, veelal in de buurt gevestigde uitgeverijen, die hun auteurs hier regelmatig laten verblijven.
Het Ambassade Hotel heeft haar collectie zien uitgroeien tot een bibliotheek met zo’n 3500 gesigneerde boeken en eerste drukken in verschillende genres. Dat is mede te danken aan een slimme zet: sinds 1986 vraagt het hotel elke logerende schrijver een boek te signeren. Verder schenken culturele organisaties die van de hotelfaciliteiten gebruik maken, zoals het Goethe Institut, bij elk bezoek boeken. ‘Dit alles zorgt voor veel variatie in de bibliotheek, met boeken van literaire auteurs en filosofen tot politici,’ aldus Roos Bruyn, general manager van het Ambassade Hotel.
Toeristen kiezen het hotel speciaal uit voor het boekenthema, zegt Bruyn. Hotelgasten willen graag de boeken inzien die gesigneerd zijn door hun favoriete auteurs, zoals Umberto Eco en Paul Auster. Vaak willen ze ook het gastenboek inzien waar auteurs een boodschap in hebben achtergelaten. Of de gasten kiezen voor een verblijf in de suite waar bekende schrijvers hen in voorgingen.
Verhuizing op komst
De bibliotheek op de begane grond is inmiddels uit haar jasje gegroeid; hier is slechts plek voor 2000 van de ongeveer 3500 boeken. Dit jaar verhuist de hotelbibliotheek naar een grotere ruimte op de eerste verdieping. Dat het Ambassade Hotel de bibliotheek serieus neemt blijkt uit de keuze van het aangetrokken architectenbureau om het nieuwe interieur te ontwerpen: Cruz y Ortiz, tevens verantwoordelijk voor de renovatie van het Rijksmuseum.
Bruyn: ‘De bibliotheek moet na de verhuizing een interactiever karakter krijgen en opener en toegankelijker worden.’ De nieuwe ruimte biedt plaats aan een leestafel waaraan gasten een speciaal boek kunnen bekijken. Helaas blijven de gesigneerde boeken achter glas en alleen op verzoek ter inzage. Reserveringsmanager Eelco Douma, die ook als ‘bibliothecaris’ toezicht houdt op de collectie, voegt daaraan toe: ‘Ook facsimiles van gesigneerde gastenboeken zullen hier ter inzage liggen.’ Naast de plannen voor de nieuwe bibliotheek loopt een project dat de banden van het hotel met de literaire wereld zichtbaarder zal maken. Een overzicht van de auteurs die sinds circa 1986 in het hotel verbleven zal aan de website van het hotel gekoppeld worden, met daarnaast vermeldingen van de mooiste en meest literaire bijdragen uit de gastenboeken van het hotel.
Ultieme leeservaring
Bij het Ambassade Hotel en het Lloyd Hotel staan de banden met de culturele wereld centraal. Uitgeverijen laten hun auteurs in de hotels verblijven en organiseren er lezingen en interviews, leesclubs komen in de hotelbibliotheken samen en allerhande culturele instellingen schenken boeken. Zo verkrijgen en behouden de hotels hun literaire en boekliefhebbende imago en weten ze bibliofiele hotelgasten aan te trekken.
Kunnen we hotelbibliotheken zien als vervanging van ‘gewone’ bibliotheken? Dat lijkt niet erg waarschijnlijk. Ze missen de brede functionaliteit van bibliotheken; bovendien is de collectie vaak significant kleiner en kunnen de titels in de meeste gevallen niet uitgeleend worden.
Voor hotels heeft een bibliotheek een ander doel: extra service bieden. Ze hebben een streepje voor op ‘gewone’ bibliotheken: gasten nemen de inhoud van een boek tot zich onder het genot van een hapje en een drankje, ze nemen een boek mee in bed of bad, of ze trekken zich ermee terug in überhippe of juist heel klassieke bibliotheekruimtes met luxe fauteuils. Dat alles draagt bij aan de ultieme leeservaring. En, hopelijk, tot een langer verblijf van de gast.
Verder lezen
- Bibliotels: www.bibliotels.com
- Read It and Return Lending Library: www.countryinns.com/feature.do?feature=riar 5&33:www.5and33.nl
- Bibliotheek Lloyd Hotel: www.lloydhotel.com/nl/culture/library
- Bibliotheek Ambassade Hotel: www.ambassade-hotel.nl/nl/kunst-cultuur/bibliotheek/
Carola van der Drift is Japanologe en werkt bij de East Asian Library van de Universiteit Leiden.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 1 / 2014. Het gehele nummer kun je hier lezen