Elvira Caneda Cabrera selecteert voor deze aflevering van ‘Global Connections’ twee publicaties uit de universitaire bibliotheekwereld.
Door: Elvira Caneda Cabrera
Born digital-collecties vereisen eigen aanpak
In augustus vond in Columbus (VS) het IFLA World Library and Information Congress plaats. Een van de onderwerpen die aan bod kwamen was ‘born digital’ nieuws. Elisa Villanueva en Jasper Faase onderzochten de ervaringen bij een aantal nationale bibliotheken en erfgoedinstellingen die zich bezighouden met het bewaren en beschikbaar stellen hiervan.
Het kenmerkende van ‘born digital’ nieuws is, zoals de naam al zegt, dat het materiaal oorspronkelijk alleen digitaal beschikbaar is. Het is van belang de levenscyclus van dit online nieuws te kennen voordat het gecollectioneerd kan worden. Collectioneren van dit materiaal eist van bibliotheken een andere manier van denken en werken.
Deze conclusie valt te lezen in de paper van Villanueva en Faase (zie library.ifla.org/1521/), die zij presenteerden op het IFLA-congres. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk dat er goede metadata beschikbaar zijn voor het ‘digital born’ materiaal, en dat het in een goed format beschikbaar wordt gesteld. Pas dan is het mogelijk dat journalisten, onderzoekers en andere geïnteresseerden dergelijke bronnen systematisch kunnen doorzoeken, via datamining bijvoorbeeld.
In hun paper reiken Villanueva en Faase handvatten aan voor selectie, bewaren en beschikbaarstelling van ‘born digital’ nieuws. De samenwerking met uitgevers en het contact tussen instellingen hierover staat centraal.
Werken met verweesd collectiemateriaal
‘Verweesde werken’ zijn materialen (boeken, foto’s, filmpjes et cetera) waarvan het onbekend is wie de auteursrechthebbenden zijn, of waarvan de auteurs onbekend zijn. Het is daarom bijna onmogelijk deze werken in het publieke domein toegankelijk te maken. Bij digitaliseringsprojecten komen er veel problemen bij deze werken om de hoek kijken – en de nodige frustraties.
In het onderzoeksrapport ‘Digitizing Orphan Works: Legal Strategies to Reduce Risks for Open Access to Copyrighted Orphan Works’ (tinyurl.com/hjz34dy) laat David Hansen aan de hand van praktijkvoorbeelden zien hoe verschillende instellingen hiermee omgaan. Hansen is docent en onderzoeksbibliothecaris voor de faculteit rechten aan de Law School van de Universiteit of North Carolina en deskundige op het gebied van verweesd materiaal. Hansen draagt in zijn rapport verschillende oplossingen aan, bijvoorbeeld door het gebruik van ‘fair use’. Op grond hiervan kunnen werken toch onder bepaalde voorwaarden worden gedigitaliseerd.
Elvira Caneda Cabrera is dienstcoördinator e-books bij de Koninklijke Bibliotheek.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 7 / 2016. Het gehele nummer kun je hier lezen.