‘The women’s movement is in rude health and exists independently of bricks and mortar.’ Aldus Anne Summers, voorzitter van de vriendenvereniging van The Women’s Library in Londen, in een ingezonden brief in The Guardian van 14 maart. De brief is een reactie op het schriftelijke en fysieke protest van wetenschappers, feministen en bibliothecarissen bij de heropening van The Women’s Library in Londen op 12 maart jl.
Door: Ingeborg Verheul
Op de website van The Bookseller werd het al aangekondigd: ‘Campaigners are planning to picket the re-opening of the Women’s Library tonight (12th March) at its new home in the London School of Economics (LSE). Gail Chester of London’s Feminist Library, a member of the Save the Women’s Library Campaign, said the group was planning a “peaceful protest” over the opening of the new site this evening, to high
Met name het vertrek uit het voormalige gebouw in de Londense wijk East End is een pijnpunt. Tot 2012 was The Women’s Library gevestigd in een voormalig Victoriaans washuis. Dit was in 2002 volledig opgeknapt tot een – naar men zegt – architectonisch hoogstandje, met geld van de Heritage Lottery Fund. In roze neonletters prijkte fier de naam op de gevel en hoewel onderdeel van de London Metropolitan University, werd het gebouw gezien als een hoogtepunt in de geschiedenis van vrouwen en hun strijd voor gelijke rechten en gelijke kansen. Of, zoals historica Laura Schwartz schreef in een blog op The Independer: ‘The Women’s light their concerns over accessibility to the collection.’
Gevreesd wordt dat door de verhuizing van The Women’s Library naar de London School of Economics (LSE) de collectie minder toegankelijk wordt voor het grote publiek en dat raadpleging en gebruik voortaan voorbehouden zullen zijn aan academici met een lenerspas van de LSE. Flyers Op de avond van de officiële opening deelden zo’n dertig vrouwen uit het Engelse/Londense feministennetwerk flyers uit voor de deur van de LSE Library. De flyer bevatte een open brief met zes vragen aan de algemeen directeur van de bibliotheek van de LSE, over het uitnodigingsbeleid voor de feestelijke opening, het opheffen van diverse oude social media-kanalen van The Women’s Library en de verhuizing naar een andere locatie.
Met name het vertrek uit het voormalige gebouw in de Londense wijk East End is een pijnpunt. Tot 2012 was The Women’s Library gevestigd in een voormalig Victoriaans washuis. Dit was in 2002 volledig opgeknapt tot een – naar men zegt – architectonisch hoogstandje, met geld van de Heritage Lottery Fund. In roze neonletters prijkte fier de naam op de gevel en hoewel onderdeel van de London Metropolitan University, werd het gebouw gezien als een hoogtepunt in de geschiedenis van vrouwen en hun strijd voor gelijke rechten en gelijke kansen. Of, zoals historica Laura Schwartz schreef in een blog op The Independer: ‘The Women’s Library embodied an early 21stcentury optimism: women were no longer to be “hidden from history”.’
Ontmoetingsplek
The Women’s Library werd opgericht in 1926 als Library of the London Society for Women’s Service. De basis van de collectie vormde het archief van de Suffragette Movement, de Engelse vrouwenkiesrechtbeweging, in Groot-Brittannië. Zij is inmiddels uitgegroeid tot een omvangrijke verzameling van en over vrouwen: 60.000 boeken en pamfletten; 3.000 tijdschriften, 500 archieven en zo’n 5.000 foto’s, objecten en posters.
In East End ontwikkelde de bibliotheek zich tot een levendige ontmoetingsplek, niet alleen voor wetenschappelijk onderzoekers, maar ook voor mensen uit de buurt en lokale feministische groeperingen.
Verhuizing
In 2012 kwam het bericht dat de London Metropolitan University vanwege bezuinigingen de bibliotheek niet meer kon onderhouden. The Women’s Library werd in haar voortbestaan bedreigd. Na diverse pogingen de bibliotheek in het oude gebouw te handhaven, werd in januari 2013 besloten haar te verhuizen en integraal op te nemen in de bibliotheek van de LSE. Deze universiteit bestaat sinds 1895 en is dé universiteit in Groot-Brittannië voor sociale wetenschappen, economie en politicologie.
Speciale collectie
Inmiddels is de bibliotheek – nu omgedoopt tot Women’s Library @LSE – verhuisd en als speciale collectie opgenomen in de LSE-bibliotheek. Sinds 31 maart is een speciaal daarvoor ingerichte leeszaal geopend voor raadpleging van het materiaal. De met groen en lila gestoffeerde ruimte (de kleuren van de Britse Suffragette Movement) biedt plaats aan veertig studieplekken en in de open opstelling staan de naslagwerken over vrouwenemancipatie en vrouwengeschiedenis.
Hoewel de leeszaal hiermee prominent wordt geprofileerd als nieuwe huisvesting van The Women’s Library, doet zij tegelijkertijd dienst als leeszaal voor de andere Special Collections van de LSE
Het archiefmateriaal van The Women’s Library is toegevoegd aan de archiefcollectie van de LSE. De objecten zijn apart opgeslagen in het magazijn, net zoals de rest van de boekencollectie. Alles is alleen raadpleegbaar in de leeszaal en wordt niet uitgeleend.
Angst terecht?
Wij kijken er in Nederland inmiddels niet meer van op dat met sluiting bedreigde bibliotheken bij overname hun eigen huisvesting moeten verlaten. Het is voor de overnamepartner – zeker bij overname van een hele collectie – uit kostenperspectief en uit praktisch oogpunt vaak niet haalbaar de oude locatie te handhaven.
En hoe zit het nu met de angst van de demonstranten voor verminderde toegankelijkheid van de collectie? Gezien de aanpak van de integratie van The Women’s Library in de LSE lijkt die vrees niet terecht. Maar dat zeg ik als een van de genodigden bij de heropening.
Bij de officiële opening was vrijwel niemand uit de kring van de andere Britse feministische bibliotheken en instituten uitgenodigd, op een enkele bibliothecaris en voormalige medewerker na. De LSE schreef later – ook weer in een ingezonden brief in The Guardian – dat ruimtegebrek de reden was voor het selectieve uitnodigingsbeleid. En dat is jammer. Open en directe communicatie zou de verhoudingen verbeteren. Maar dan alleen als het van twee kanten komt.
Tot nu toe doet The Women’s Library @ LSE er alles aan haar bijzondere collectie binnen de LSE als zodanig te profileren en voor een zo breed mogelijk publiek toegankelijk te maken (zie kader). Ik ben ervan overtuigd dat als zij eenmaal haar plek binnen het grotere geheel van de LSE heeft gevonden, ook versterking van de nationale samenwerking hoog op de agenda zal staan. Het gaat tenslotte om de collectie en om het gebruik daarvan, niet om het gebouw waarin de collectie wordt bewaard.
Collectie onder de aandacht gebracht
- LSE heeft ervoor gezorgd dat de catalogus van The Women’s Library geïntegreerd werd in die van de LSE-bibliotheek. Alle Women’s Library-titels hebben een aparte signatuur gekregen (WL), zodat direct duidelijk is dat het materiaal tot deze collectie behoort.
- Speciaal voor de opening zijn verschillende topstukken gedigitaliseerd en via de website beschikbaar gesteld in een historische tijdlijn. Ook is er een app voor de smartphone in ontwikkeling voor het maken van historische wandelingen, op basis van stukken uit de collectie van The Women’s Library. De toepasselijke (en mooi allitererende) titel luidt: ‘Women’s Walks’.
- In de toekomst wil de bibliotheek nog veel meer bronnen en foto’s digitaliseren en via de website beschikbaar stellen. Ook het verwerven van born-digital archieven is meegenomen in het acquisitiebeleid.
- Direct naast de studiezaal hebben archivarissen en conservatoren een werkplek, zodat ze goed benaderbaar zijn voor de mensen op de studiezaal. Ook staat er een ruimte op het programma waar The Women’s Library lezingen en cursussen voor een breder publiek kan geven.
- Op de begane grond, naast de hoofdingang van de LSE-bibliotheek, komt een tentoonstellingsruimte voor de topstukken uit The Women’s Library-collectie. Op die manier kan de geschiedenis van het feminisme en de suffragettes in Groot-Brittannië levend worden gehouden.
Verder lezen
- Website van Women’s Library @ LSE: tinyurl.com/lx8wpxu
- Kritische geluiden rond (her)opening: tinyurl.com/q4avol8; het stuk van Laura Schwartz in The Independer: tinyurl.com/p5dg22t
- Bidbook van LSE voor Women’s Library: tinyurl.com/nfvknue
- Mapping the World: een door Atria onderhouden website met gegevens van bibliotheken, archieven en informatiecentra wereldwijd op het gebied van vrouwengeschiedenis en emancipatie: tinyurl.com/qckpep2
Ingeborg Verheul is manager Collecties (bibliotheek en archief) van Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedeniss in Amsterdam.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 4 / 2014. Het gehele nummer kun je hier lezen