Bijna de helft van de gemeenten experimenteert met kunstmatige intelligentie (AI) en hoewel de beleidsvorming nog in ontwikkeling is, worden er stappen gezet om duidelijke kaders te formuleren. Dit blijkt uit de AI Monitor Gemeenten 2024, een onderzoek van M&I/Partners naar de inzet van AI binnen gemeenten.
Veel gemeenten werken actief aan een AI-strategie, waarbij transparantie en ethiek belangrijke pijlers vormen. Toch is beleid rondom beheer en controle nog in ontwikkeling, blijkt uit het onderzoek. In een flink aantal gemeenten zijn AI-voortrekkers aanwezig om de initiatieven te begeleiden. Met name functies op het gebied van privacy en security spelen een grote rol in AI-teams.
Experimenteren met AI
Ongeveer de helft van de gemeenten voert experimenten uit met AI. Veel voorkomende toepassingen zijn tekstanalyse, het genereren van begrijpelijke teksten en het automatisch opmaken van notulen. AI wordt vooral ingezet binnen de bedrijfsvoering, dienstverlening en het sociaal domein.
Generatieve AI wordt steeds vaker gebruikt, vooral voor tekstverwerking en contentcreatie. Het is vaak onbekend of er gebruik wordt gemaakt van embedded AI en zelfontwikkelde AI komt nauwelijks voor binnen gemeenten.
Ethische en maatschappelijke vraagstukken
AI kan bijdragen aan efficiëntere werkprocessen, hogere productiviteit en verbeterde dienstverlening. Toch ervaren gemeenten beperkingen, zoals een tekort aan kennis, middelen en duidelijke richtlijnen. Daarnaast spelen ethische en maatschappelijke vraagstukken een steeds grotere rol.
De trainingen en interne communicatie om AI-geletterdheid te vergroten blijven in verschillende gemeenten nog achter. Dit ondanks verplichtingen vanuit de AI Act.
De resultaten zijn gebaseerd op bijdragen van 29 unieke gemeenten en twee samenwerkingsverbanden. De monitor moet gemeenten helpen om te leren van elkaar en stappen te zetten naar een verantwoorde
en effectieve inzet van AI.