Twee keer per week ‘draait’ streekarchivaris en molenaar Gerrit Kouwenhoven (1956) met de ‘Möle van Bats’ in het Gelderse Veessen en houdt daar open huis. Hij woont in de bijbehorende molenaarswoning.
Het kan verkeren. Na het uitzwaaien van zijn werk bij de vrijwillige brandweer zocht Gerrit Kouwenhoven, streekarchivaris van de gemeenten Epe, Hattem en Heerde, een nieuwe vrijetijdsbesteding. Bij het zien van een draaiende molen in Hattem bedacht hij dat het molenaarsvak wel iets voor hem kon zijn. Zo gezegd, zo gedaan. In 1994 haalde hij het benodigde diploma en vervolgens kon hij draaien in de molen van Veessen. Hij betrok samen met zijn vrouw de bijbehorende molenaarswoning. ‘Een mazzeltje; zo’n woning hebben niet veel van mijn collega’s,’ zegt Kouwenhoven. ‘De molen in Veessen is echt oud: uit 1779. Gelukkig is hij nooit afgebrand en herbouwd, dus authentiek.’
‘Ik heb altijd belangstelling gehad voor techniek, en in het bijzonder die uit vroeger tijden. Je realiseert je dan dat een mooi stuk oude techniek in stand wordt gehouden door te draaien. Dat boeit me.’ Een gerestaureerde molen die stilstaat, vereist na vijftien jaar alweer een grote opknapbeurt, doceert Kouwenhoven. Maar een molen die draait, wordt gaandeweg onderhouden: kleine mankementen vallen meteen op. Daardoor is een draaiende molen pas na een jaar of veertig weer aan een grote restauratie toe. De molen in Veessen maalt een klein beetje veevoer. ‘Ook dat is uitsluitend om de techniek aan de gang te houden.’
Hij vertelt graag over de molen die, evenals het bijbehorende huis, eigendom is van Stichting Molenbezit Gemeente Heerde. Elke zaterdagmiddag is de molen open voor bezoekers. Die openstelling vloeit voort uit het huurcontract. En het zogeheten molenaarscontract schrijft voor dat Kouwenhoven elke maand acht uur draait. Dat aantal uren haalt hij met gemak, aangezien hij vaak ook nog een avond per week de molen zijn werk laat doen. Over zijn belevenissen blogt hij op de website molenveessen.blogspot.nl, die hij voorziet van zelfgemaakte foto’s en filmpjes. ‘Ik bereik er meer mensen door; en het is leuk om zo mijn familie, die ver weg woont, te laten zien hoe de molen erbij staat,’ aldus Kouwenhoven die ook over zijn archiefwerk blogt (streekarchiefehh.blogspot.nl).
Maar op papier valt er eveneens een en ander te lezen. Tien jaar lang verzamelde Kouwenhoven alle zaken over ‘zijn’ molen die hij bij toeval tijdens zijn werk als streekarchivaris tegenkwam. Hij componeerde uit de vele feitjes en wetenswaardigheden het boek Geschiedenis van de Möle van Bats te Veessen. Voortdurend sprokkelt hij gegevens over de molens in zijn werkgebied Epe, Hattem en Heerde bij elkaar. Ook weer om er over te publiceren.
Als je het beroep archivaris vergelijkt met dat van molenaar, zijn ze allebei bezig met geschiedenis, vindt Gerrit Kouwenhoven. ‘Alleen is het eerste vak niet fysiek, het andere wel. Zeker als er “gekruid” moet worden. Dat wil zeggen dat je de kap van de molen in de richting van de wind moet draaien, zodat de wieken op de wind staan. Beide beroepen vullen elkaar mooi aan.’
Deze bijdrage komt uit IP nr. 1 / 2013. Het gehele nummer kun je hier lezen