Je leest steeds meer en vaker over de metaverse (op z’n Engels) of het metaversum (zie ook de IP Lingo verderop) – een allesomvattend virtueel universum. Onder andere door Meta’s plannen, en mede dankzij Adidas en andere merken die er commercieel iets mee pogen te doen. Het is ook een dankbaar thema voor kunstenaars om te exploreren. Maxim Zhestkov, bekend digital artist en designer uit Moskou, doet dat met Artificial Organisms dat eind vorig jaar online beschikbaar kwam.
Het project is een verkenning van het concept ‘artificial life’. Zhestkov probeert zich voor te stellen hoe kunstmatige intelligentie zich zou kunnen manifesteren in digitale ruimtes. Wie leven er in dat virtuele universum? Wie zijn die ‘digital born’ bewoners, deze ‘kunstmatige organismen’ in de metaverse? Daartoe begon hij met het ontwikkelen van vormen en bewegingen die te zien zijn bij zeedieren. Deze zijn begrijpelijk voor mensen, en het is voor ons natuurlijk om nieuwe werelden te bouwen met behulp van bekende structuren uit onze materiële realiteit, maar, zo stelt Zhestkov: dit is slechts een interpretatie vanuit menselijk perspectief. ‘Aangezien artificiële intelligentie geen biologische basis heeft, kan het geheel afwijken van onze objectgebaseerde realiteit.’
Code en computersimulaties
De wezens van Zhestkov, die gegenereerd zijn door code, neurale netwerken en computersimulaties, zien er met hun vloeiende bewegingen en elektrische impulsen vertrouwd maar tegelijk geheimzinnig uit. Ze zijn opgebouwd uit elementaire blokken en ‘zowel biologisch als kunstmatig’; hun moirépatroon doet denken aan zowel de interactie tussen biologische cellen als aan de data-overdracht binnen computersystemen. ‘De wezens zijn een combinatie van biologische symmetrie en onberispelijke digitale materie, een weergave van ontluikende kunstmatige intelligentie’, stelt hij. ‘Langzaam evoluerend naar een niet-menselijke vorm van bewustzijn en groeiend naar de wereldwijde digitale realiteit zijn ze voorbestemd om de tegenhanger van de mens te worden.’ Hij gebruikt het huidige tijdsframe, deze (corona)tijd van onzekerheid, om ‘te pauzeren, deze kracht te observeren, en de vraag te stellen of de basis van ons materiële bestaan nodig is voor de zich ontwikkelende metaverse’.
Bewustzijn als mysterie
Door herkenbare vormen digitaal opnieuw uit te vinden verwijst de digital artist eveneens naar de technologie van neurale netwerken: met de synaptische structuur als uitgangspunt transformeren algoritmes zichzelf en worden ze een raadsel voor externe waarnemers, zelfs voor hun makers. Tegelijk wendt Zhestkov zich tot de wortels van het menselijk bestaan en herinnert hij eraan dat bewustzijn het grootste mysterie voor de mensheid blijft. ‘Het is door de interactie met andere soorten intelligentie dat we ons echt kunnen onderscheiden.’
Zes NFT’s
Artificial Organisms bestaat uit zes NFT’s (non-fungible tokens) die te koop zijn op de online marktplaats voor digital art SuperRare, waardoor elk artificieel organisme zijn eigen pad begint buiten de controle van de maker. ‘Door naar de wezens te gluren door de ramen van onze devices, leren we meer over wie we zijn als mens en hoe we zouden kunnen leven met elkaar en met deze nieuwe vorm van bestaan’, aldus de kunstenaar.
‘Ik leerde al vroeg dat je maker van je eigen werelden kunt zijn’
‘Mijn reis begon in mijn kindertijd toen ik mijn eerste computer kreeg’, vertelt Maxim Zhestkov in een interview online. ‘Ik was gefascineerd door de mogelijkheden van visualisatie die ik via dit apparaat ontdekte, en ik begon met het tekenen van digitale illustraties. Mijn andere interesse was het spelen van videogames, en daar leerde ik dat je maker van je eigen werelden kunt zijn. Het ging allemaal verder op de universiteit waar ik architectuur en grafische vormgeving studeerde. Toen ik de principes van compositie en kleurentheorie leerde kennen, wilde ik deze kennis gebruiken bij het werken met computergraphics, waar eventuele beperkingen van de fysieke wereld kunnen worden overwonnen. Ik denk dat mijn uiteindelijke doel is om een universele beeldtaal te creëren die design, architectuur en computergraphics combineert. Daarom integreert onze ontwerpstudio Media.Work nieuwe media in onze workflow. We willen niet alleen de wereld van de beeldende kunst transformeren, maar ook meer experimentele concepten, apps en games maken om ons universum van ideeën uit te breiden.’
Deze bijdrage komt uit het digitale magazine IP #1/2022. Klik op de onderstaande button om het hele nummer te lezen.
