Stel, je zweeft door de ruimte, welk geluid zou je je dan daarbij kunnen voorstellen? NASA vult het alvast voor je in door fraaie Hubble-plaatjes te voorzien van geluid, sonification genaamd. Vorige maand gaf het agentschap het geluid vrij dat hoort bij NGC 1300 (zie video boven), het prototype van een balkspiraalstelsel dat zich op een afstand van bijna 70 miljoen lichtjaar van de aarde bevindt in het sterrenbeeld Eridanus. ‘Balkspiraalstelsels verschillen van normale spiraalstelsels doordat de armen niet vanuit het centrum lijken te komen, maar verbonden zijn met twee uiteinden van een rechte balk van sterren met de kern in het midden’, legt NASA uit. Uit de afbeelding die met de Hubble Space Telescope is gemaakt, valt goed op te maken hoe NGC 1300 eruitziet: blauwe clusters van jonge sterren, roze wolken van sterformaties en donkere stofbanen. Daarnaast talloze verder weg gelegen sterrenstelsels die zichtbaar zijn op de achtergrond.
Van data naar sound
De digitale data die de Hubble-telescoop verzamelt kunnen met software worden omgezet in beeld, zoals met de foto’s gebeurt, maar ook in geluid. Daarvoor hebben wetenschappers volgens NASA ‘louder volumes to brighter light’ toegewezen. Ofwel: hoe verder het licht van het centrum ligt, hoe hoger het geluid als een radar tegen de klok in de Melkweg scant. Elk element van het beeld, zoals helderheid en positie, krijgt zijn eigen toonhoogte en volume mee. ‘Als je naar de sonification van NGC 1300 luistert, zuigt het holle geluid vacuüm, spiraalsgewijs, alsof je lucht uit je longen perst door getuite lippen’, verwoordt NASA het plastisch.
Het agentschap werkt hiervoor samen met SYSTEM Sounds, dat al vaker Hubble-data ‘from space to sound’ omzette. Waaronder die van de zeepbelnevel Bubble Nebula en die van het dwergsterrenstelsel met heel snelle sterren: NGC 1569.
Geen enkel geluid kan door de ruimte reizen, weet NASA, maar sonifications bieden een nieuwe manier om data te ervaren en te conceptualiseren. ‘Ze stellen het publiek, inclusief blinden en slechtzienden, in staat om naar astronomische beelden te “luisteren” en hun data te verkennen.’
Deze bijdrage komt uit het digitale magazine IP #5/2022. Klik op de onderstaande button om het hele nummer te lezen.
