Hoe kunstmatige intelligentie aka artificieel intelligence (AI) ons leven verandert en dat ook nog veel meer zal gaan doen, daarover valt al met grote regelmaat te lezen. Van deepfakes, streamingdiensten en datingapps tot gezichtsherkenning, zelfrijdende auto’s en medische toepassingen – we kunnen er niet meer omheen. Rijksmuseum Boerhaave zet met de vorige maand geopende tentoonstelling BrAInpower deze informatietechnologie extra in de schijnwerpers. Ook de donkere kanten ervan.
Bas Haring (‘Ik heb oorspronkelijk kunstmatige intelligentie gestudeerd, en omdat dat indertijd viel onder filosofie is men mij filosoof gaan noemen’) is de gastconservator van de expositie. Hij leidt bezoekers langs thema’s over vrije wil, consequent redeneren, zelf leren en: hoe bijzonder zijn wij eigenlijk? De verschillende thema’s moeten stof tot nadenken geven. Hoe hebben de computer en AI ons leven verrijkt? En wat zijn de schaduwzijden ervan? Zo wordt in de tentoonstelling aandacht besteed aan discriminerende data en bevooroordeelde algoritmes, maar tegelijkertijd aan het gebruik van AI voor de verwerking van een posttraumatische stressstoornis (PTSS) of het stellen van een kankerdiagnose.
Bijzondere objecten
In de tentoonstelling zijn historische, wetenschappelijke en kunstobjecten te zien, waaronder The Next Rembrandt, zorgrobot Alice, het project 0,0146 seconds van kunstenaar Julia Janssen, en een deepfake en theelepel van Alan Turing, de grondlegger van de moderne computer en AI. Tot de highlights van BrAInpower behoren originele brieven van Turing, die Boerhaave speciaal hiervoor van King’s College in Cambridge in bruikleen heeft. Verder biedt BrAInpower een uitgebreid programma met lezingen, workshops en rondleidingen, en wordt er een aflevering over AI voor de podcastserie Grote Vragen gemaakt, te beluisteren via de diverse podcastapps.
Voor de vormgeving van de tentoonstelling en het ontwerp van het campagnebeeld is AI gebruikt. Zo werd de typografie in de tentoonstelling en voor de campagne door kunstmatige intelligentie gegenereerd en vormgegeven.
> BrAInpower is te bekijken in Museum Boerhaave in Leiden tot en met 5 maart 2023.
Volgens de officiële lezing maakte Alan Turing een eind aan zijn leven door zichzelf te vergiftigen met cyanide. Turings moeder accepteerde deze lezing niet. Volgens haar kreeg hij de cyanide per ongeluk binnen bij een chemische proef waarbij hij deze theelepel verguldde. De lepel werd bij zijn laboratoriumopstelling aangetroffen.
Een team van onderzoekers en ontwikkelaars leerde algoritmes de stijl van Rembrandt door ze talloze fragmenten van zijn schilderijen te tonen. Daarna volgde de opdracht een ‘nieuwe’ Rembrandt te schilderen: een portret van een man tussen de dertig en veertig jaar. Is dit van echt onderscheiden? Het project The Next Rembrandt is een samenwerkingsverband van de TU Delft, ING, J. Walter Thompson Amsterdam, Microsoft, het Mauritshuis en Museum Het Rembrandthuis.
Onze samenleving telt steeds meer hulpbehoevende ouderen bij een steeds kleinere beroepsbevolking. Zouden we in de toekomst robots kunnen inzetten voor zorgtaken en gezelschap? Zorgrobot Alice werd gebruikt bij een onderzoek van professoren Johan Hoorn en Elly Konijn naar hoe hoogbejaarden op robots reageren. Die reacties blijken vaak positief, maar in hoeverre kunnen robots ‘echt’ menselijk gezelschap vervangen? En moeten we dat wel willen?
Deze bijdrage komt uit het digitale magazine IP #7-2022. Klik op de onderstaande button om het hele nummer te lezen.
