Door: Frank Huysmans
De bedrijfsnamen spreken tot de verbeelding. Outbrain. Viralize. Dr Banner. Netzeffekt. Qriously. Little Big Data sp.z.o.o. Dat laatste blijkt een bedrijfje uit Polen te zijn zonder website. Ik klik op een link en krijg het Polityka prywatności te zien, het ‘privacybeleid’. Dit doet Little Big Data dus met mijn gegevens. Nu nog Pools leren.
Google, Sanoma, Alexa, Facebook en Adobe zijn natuurlijk van de partij. Automattic, eigenaar van WordPress. Rakuten, het ’Amazon van Japan’, trotse shirtsponsor van Lionel Messi bij FC Barcelona en eigenaar van het Canadese Kobo dat in Nederland op de ebookmarkt actief is. En Nederlandse bedrijven, zoals Ortec (‘where ads meet science’) uit Zoetermeer en Seenergy dat kantoor houdt aan de Amsterdamse Zuidas. Chinese bedrijven zie ik er niet tussen. Voor de rest is het een bonte verzameling van over de hele aardbol.
We hebben het over webtracking met cookies. Als iemand je een artikel op VICE.com aanbeveelt en je klikt op ‘Aanvaard cookies’, worden je bewegingen op het web een moment later gevolgd door – als ik goed heb geteld – vierhonderdtachtig ‘partners’ van VICE. Met hun technologie zijn deze bedrijven de smeerolie van het web. Hun klanten willen hun banners en advertenties afgeleverd hebben op de schermen van geïnteresseerden. Dat gebeurt met real time bidding, het live veilen van afzonderlijke ‘impressies’ die meteen daarna plaatshebben op het toestel van een gebruiker met een gunstig klantprofiel.
Een zelfverklaarde nerd uit Lille plaatste op Twitter een gifje van zijn poging om op VICE.com alle cookies uit te zetten. Dat bleek nogal een klus. Door een vijftal schuifjes op ‘uit’ te zetten raakte je er wel een paar honderd kwijt, maar de resterende moesten stuk voor stuk worden aangeklikt. Het is misschien wel de langste gif ooit. ‘How did we get here?’ luidde de tekst.
Een antwoord op die retorische vraag is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van de EU. VICE en partners houden zich er keurig aan. Even doorklikken en je krijgt door alle bedrijven uitgelegd wat ze met je gegevens doen. Inclusief het delen van je data met weer andere partijen, voor de acties waarvan men zegt niet te kunnen instaan.
De AVG brengt zo goed in beeld dat online nieuws inmiddels niet veel meer is dan een rookgordijn voor de achterliggende advertentieindustrie. Niet dat je er vervolgens veel aan kunt doen. Toch: dankzij de tweet uit Lille, die breed werd gedeeld, heeft VICE snel een knop aangebracht waarmee je wel in één keer alle cookies kunt weigeren. Een little big step voor netizenship.
Frank Huysmans is redacteur van IP, bijzonder hoogleraar bibliotheekwetenschap aan de UvA en zelfstandig onderzoeker en adviseur bij WareKennis.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 1 / 2019. Het gehele nummer kun je hier lezen.