Door: Eric Sieverts
Ik ben nog uit de tijd dat informatiespecialisten hun stinkende best moesten doen om met uitgekiende zoekstrategieën zo volledig mogelijk alle relevante informatie boven tafel te krijgen. In de huidige tijd van informatieovervloed lijkt dat steeds meer een anachronisme. Iedereen wil eigenlijk minder vinden, maar dat mindere moet dan wel precies zijn toegesneden op persoonlijke behoeften. Google hinkt daarbij een beetje op twee gedachten. Enerzijds proberen ze ons steeds meer te laten vinden door ongevraagd ook te zoeken naar varianten, samenstellingen en synoniemen van onze zoekwoorden. (Overigens lijken ze dat weer wat bij te regelen, nadat ze daarmee wel erg ver waren doorgeschoten.) Anderzijds doen ze verwoede pogingen zoekresultaten te personaliseren op basis van wat ze al van je weten. En dan kom je in Eli Parisers ‘filter bubble’ terecht.
Wie herinnert zich nog die oude Seinfeld-aflevering met de ‘bubble boy’, een immuundeficiënt jongetje dat in een plastic ‘bubble’ leeft om niet met levensbedreigende virussen en bacteriën in aanraking te komen. Ook na 1992 is die aflevering nog eindeloos op de Nederlandse tv herhaald. Pariser vreest dat we met een supergepersonaliseerde informatievoorziening in net zo’n plastic cocon terechtkomen, waardoor we niet meer met onwelgevallige meningen in aanraking komen. Wie neemt de rol van eigenwijze George Costanza op zich, om onze bubbles te laten ontploffen, maar dan zonder dramatisch gevolg? Zoekmachine DuckDuckGo beweert dat te doen. Geen personalisatie en ook meteen geen privacyproblemen, omdat ze geen informatie over je zoekgedrag bewaren. Het bracht weblog SearchEngineLand er al toe om DDG te afficheren als ‘The Biggest Long-Term Threat To Google’.
Een heel andere manier om uit onze bubble te ontsnappen biedt zoekmachine MillionShort, onlangs in Phil Bradleys weblog gemeld. Die laat resultaten van de hoogstgeklasseerde 1.000.000 (of 100.000 of 10.000) websites weg uit zijn antwoordlijsten. Dan krijg je eindelijk ook eens resultaten te zien die niet door duur betaalde SEO-experts omhooggepompt zijn. Een probaat middel om beslist niet alles te vinden is het zoeken in tweets. Er is geen zoekhulpmiddel dat verder terug dan de laatste twee weken de hele tweetosphere doorzoekt. Met SnapBird kun je wel onbeperkt terug in de tijd, maar dan moet je je zoekactie beperken tot de tijdlijn van één persoon, bijvoorbeeld die van jezelf. En dan zit je natuurlijk weer in een extreem nauwe bubble. Nog een ander nieuwtje (geloof ik) is Twicsy, de Twitter Pics Engine. Nog sterker dan bij gewone webplaatjeszoekers, zijn zoekingangen om twitterfoto’s te vinden natuurlijk beperkt tot alleen de paar woorden uit de bijbehorende tweets. Maar daardoor juist leuk om uit te proberen en je te laten verrassen door totaal onverwachte vondsten en associaties. Twicsy breekt dus juist uit de bubble. En voor de bubble boys onder u: ‘expliciete’ content lijkt niet gefilterd te worden.
Eric Sieverts is redacteur van InformatieProfessional en freelance docent en adviseur.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 6 / 2012. Het gehele nummer kun je hier lezen