Met de bespreking van ‘Library Use of the MegaInternet Sites’ en van ‘De academiebibliotheek te Franeker anno 1601’ maakt Jos Damen een reis van enkele eeuwen.
Door: Jos Damen
In mijn leven las ik een paar duizend boeken. Over een paar honderd schreef ik een stukje. Nog nooit dacht ik dat een boek beter niet gedrukt had kunnen worden, maar ééns moet de eerste keer zijn. Het boek Libray Use of the Mega-Internet Sites had beter niet in papieren vorm kunnen verschijnen.
Is de inhoud dan onzinnig? Welnee. Het boek laat volgens de ondertitel zien hoe Amerikaanse bibliotheken omgaan met Google, Facebook, Twitter, YouTube, Wikipedia ‘en meer’. Dat lijkt interessant, maar het boek is vooral de weergave van een enquête onder honderd Amerikaanse bibliotheken, van Olathe Public Library to Princeton University. De zes pagina’s met de belangrijkste resultaten zijn lezenswaardig, maar hadden gemakkelijk gepast op de website van de onderzoekende organisatie, de Primary Research Group (www.primaryresearch.com). De 120 pagina’s met de percentages zijn alleen als ‘bewijs’ van de samenvatting handig, en soms is zelfs dat niet het geval (‘Do you use Viddler in your professional library work? Yes 0 procent. No 100 procent’).
Nieuwe media & Google
Hier enkele wél handige punten uit de samenvatting: 29 procent van de ondervraagde bibliotheken is bezig delen van de collectie te digitaliseren (vooral het bijzondere materiaal). Bibliotheekinstructies bevatten in 70 procent van de gevallen informatie over Google Scholar en in 32 procent over Google Books, dat ook maar door 22 procent interessant werd gevonden. 41 procent van de ondervraagde bibliotheken vond Wikipedia nuttig, en 26 procent zelfs zeer nuttig. Van de bibliotheken had 41 procent een Twitter-account, waarop gemiddeld 32 tweets per maand verschenen, voor gemiddeld 400 geïnteresseerden – met uitschieters tot 2.500. Facebookaccounts van de bibliotheek kregen gemiddeld 971 unieke bezoekjes per maand. Amazon-bestellingen werden vaak gedaan, voor bedragen tussen 40 en 150.000 dollar per jaar (dat laatste bedrag zal wel van Princeton geweest zijn). YouTube wordt meer gebruikt dan Flickr (63 vs. 19 procent).
Bij elkaar dus veel niet onverwachte, maar wel aardige weetjes. Maar om daar nu 150 pagina’s papier aan te wijden (kosten: 89 dollar) lijkt me zwaar overdreven.
Franeker 1601
Het boek De academiebibliotheek te Franeker anno 1601 is compleet anders. Universiteit van Franeker? Jazeker, tussen 1584 en 1811 kende Friesland een universiteit met bijbehorende bibliotheek.
In 1811 telde die bibliotheek meer dan 10.000 boeken. In 1601 waren dat er nog een stuk minder: ongeveer 300 folianten en 500 werken in kleiner formaat (4º en 8º). Het enige overgebleven exemplaar van de gedrukte catalogus van de Franeker bibliotheek uit 1601 werd pas in 2007 herontdekt, in de Bibliothèque Nationale de France (BnF) te Parijs. Van de Franeker bibliotheek anno 1601 resteren nu nog ongeveer 280 boeken, te vinden in het Tresoar in Leeuwarden.
Jacob van Sluis reconstrueert in zijn boek de bibliotheek gedurende zijn vier eeuwen lange bestaan. In die opzet slaagt hij goed. Van Sluis komt in zijn boek tot twintig conclusies en drie onderzoeksaanbevelingen. De conclusies zijn niet heel opvallend, maar geven samen met Van Sluis’ uitgebreide commentaar wel een goed beeld van de onderzochte bibliotheek. Hij geeft drie thema’s voor vervolgonderzoek: boekbanden, concordantie en de bibliotheek als spiegel voor ontwikkelingen in wetenschap en cultuur.
Nagemaakte kasten
De academiebibliotheek geeft ook een transcriptie (met noten) van de oude catalogus uit 1601 en acht bijlagen, onder andere over Copernicus en over vijf drukken uit het bezit van Erasmus.
Een minpunt is dat de transcriptie van de catalogus geen complete titelbeschrijvingen bevat (wél verwijzingen). Met een website zou je de boeken met volledige titels in hun samenhang kunnen laten zien, met hun huidige plaatsing en met afbeeldingen. Uit de tekst en de illustraties in dit boek is duidelijk te zien dat Van Sluis samen met Haye Bijlstra elk boek door zijn handen heeft laten gaan. Aardig zijn ook de gereconstrueerde kasten (‘lectrijnen’) die Van Sluis in 2011 zelfs vulde met de boeken die er in 1601 ook in stonden. Slim bedacht – de kasten zijn ook te zien op een filmpje op www.fryslan1811.nl/universiteit-van-franeker.
Library Use of the Mega-Internet Sites: Google, Facebook, Yahoo, Twitter, YouTube, Wikipedia, and More. 2011-2012 Edition | New York: Primary Research Group | 2012 | ISBN 1574401777 | $ 89 | Waardering: ●○○○○
De academiebibliotheek te Franeker anno 1601. De oudste catalogus ingeleid en opnieuw uitgegeven | Jacob van Sluis | Franeker: Van Wijnen | 2011 |ISBN 9789051944280 | € 25 | Waardering: ●●●○○
Jos Damen is hoofd van bibliotheek en IT bij het AfrikaStudiecentrum in Leiden.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 9 / 2012. Het gehele nummer kun je hier lezen