Terugkijken: International Conference of Art Libraries

In de bibliotheek van de Uffizi Gallery, de Sala Magliabechiana, opende de nieuwe museumdirecteur Eike Schmidt de conferentie. Hij sprak uitvoerig over de renovatie van het museum. Zo worden de topwerken op een nieuwe manier gepresenteerd: ze komen in een soort uitsparingen in de muren te hangen, onzichtbaar omlijst met stalen balken tegen aardbevingsschade. Op die manier kan het enorme aantal bezoekers de werken straks beter van dichtbij bekijken.

Verder wordt de Corridoio Vasari, de gang die van de Uffizi over de Ponte Vecchio naar het Palazzo Pitti loopt, opengesteld voor bezoekers. Zij komen dan aan in het Palazzo Pitti bij een groot nieuw in te richten café-restaurant. Het Palazzo Pitti gaat eveneens op de schop: hier worden allerlei inhuizende musea verplaatst.

Op 28 oktober werden lezingen gehouden die verband hielden met de werkzaamheden van de Art Discovery Group, een internationaal consortium van gezaghebbende kunstbibliotheken.dat via OCLC en Worldcat kunsthistorische literatuur en data beschikbaar stelt. Geert-Jan Koot is als projectmanager een leidende kracht in dit consortium, zoals hij dat eerder was bij het Overleg Kunsthistorische Bibliotheken Nederland en de Art Section van IFLA. Koot was eerst bibliothecaris van het Rijksmuseum en werkt hier nu als conservator van het boek.

Voor mij persoonlijk was het aangenaam om te horen dat een Amerikaanse spreker met name de bibliotheek van het Stedelijk in Amsterdam roemde. Niet alleen vanwege de ‘excellent collection’, maar ook omdat de bibliotheek iets doet wat weinig andere collega-bibliotheken zo diepgaand doen: groepscatalogi vergaand indexeren op deelnemende kunstenaars.

Als een boek interessante lemma’s over kunstenaars of over de geschiedenis of tentoonstellingen van het Stedelijk bevat, dan wordt dat geïndexeerd. En dat is weer in het voordeel van jonge kunstenaars, wiens werk vaak eerst wordt gepubliceerd in catalogi van groepstentoonstellingen voordat ze een solotentoonstelling krijgen. Bij de catalogus van de huidige Bienal de São Paulo bijvoorbeeld worden alle 150 deelnemende kunstenaars zo geïndexeerd.

Een interessante lezing was die over het Visual Analytics for the World’s Library Data-project, ook wel ‘CatVis’ genoemd. Onder die naam werkt een groep filosofen en ict’ers aan de visualisatie van bibliotheekgegevens.

Nu heb ik altijd gedacht dat deelname van de Stedelijk-bibliotheek aan Adamnet, een Amsterdams netwerk, ons extra bezoekers zou gaan opleveren. Immers, wie zoekt naar een boek over Picasso weet dan dat ze daarvoor naar het Stedelijk moeten gaan. Helaas zijn de overzichten en lijsten in Adamnet niet erg aantrekkelijk voor gebruikers. Daar zou Catvis dus verbetering in kunnen brengen, evenals in de visualisatie van de catalogus van de Art Discovery Group.

Naast verschillende lezingen werd een film vertoond over de grote overstroming in Florence in 1966, op 4 november precies 50 jaar geleden. De melodramatische documentaire Florence: Days of Destruction (1966) van Franco Zeffirelli is van commentaar voorzien door Richard Burton, met zijn prachtige sonore, doorrookte en doorwhiskyde stem.

In de documentaire is te zien hoe mensen struiken, puin, kapot huisraad en modder in vrachtwagens scheppen, waarna die vrachtwagens het vervolgens doodleuk weer in de Arno kieperden. Vanuit de hele wereld kwamen mensen, vooral jongeren, helpen met het opruimen en schoonmaken; ze werden bekend als ‘Gli angeli del fango’ oftewel de modderengelen.

In de hele stad zijn tentoonstellingen aan deze zwarte bladzijde uit de geschiedenis van Florence gewijd. Bij die overstroming gingen niet alleen kunstschatten en bibliotheken verloren, ook werden duizenden kleine ondernemers geruïneerd.

Ook op 29 oktober waren er korte papers, 15 in totaal, in het Palazzo Strozzi. Lang niet alle behandelde projecten waren noemenswaardig, maar wel weer erg inspirerend was bijvoorbeeld het Portugese digitile. Dit is een grote online database van de Fundação Calouste Gulbenkian, waarin tegels en tegeltableaus uit heel Portugal te vinden zijn.

In deze reeks lezingen kwam ook bijzonder nieuws aan bod: de bibliotheek van het INHA (Institut National d’Histoire d’Art in Parijs) opent in januari officieel haar deuren. De bibliotheek van privé-verzamelaar Doucet, die van het Louvre en de Réunion des Musées Nationaux (RMN) en enkele collecties van de Bibliothèque Nationale worden nu gezamenlijk beschikbaar gesteld in het oude gebouw van de Bibliothèque Nationale in de rue Richelieu. De wonderschone leeszaal van Labrouste, met zijn gietijzeren zuilen en koepels, geënt op de San Marco in Venetië, is weer toegankelijk. Na 40 jaar politiek getouwtrek is dit grootschalige project eindelijk tot een succesvol einde gekomen. En Parijs heeft er weer een kathedraal voor het boek bij.