Het Amsterdam Museum gebruikt voortaan de term ‘Gouden Eeuw’ niet meer om de periode van de 17e eeuw aan te duiden. Volgens het museum dekt de term de lading van de 17e eeuw niet. Het Amsterdam Museum is al geruime tijd actief om voor steeds meer mensen relevant te zijn en ziet het afstand doen van de term ‘Gouden Eeuw’ als een stap om andere perspectieven op die tijd mogelijk te maken.
De ‘Gouden Eeuw’ is een term die in heel Nederland al decennialang wordt gebruikt als aanduiding van het tijdvak van de 17e eeuw, waarin de Republiek een economische en militaire wereldmacht was. Maar volgens het Amsterdam Museum staat deze term zijn streven naar inclusiviteit en het tonen van meerdere perspectieven op de geschiedenis in de weg.
Tom van der Molen (conservator 17e eeuw van het Amsterdam Museum) zegt op de eigen museumsite: “In de westerse geschiedschrijving neemt de ‘Gouden Eeuw’ een belangrijke plek in die sterk gekoppeld is aan nationale trots, maar positieve associaties met de term zoals voorspoed, vrede, weelde en onschuld dekken de lading van de historische werkelijkheid in deze periode niet. De term negeert de vele negatieve kanten van de zeventiende eeuw als armoede, oorlog, dwangarbeid en mensenhandel.’’
Daarnaast draagt de term er volgens het Amsterdam Museum toe bij dat de geschiedenis van de Nederlandse 17e eeuw slechts vanuit het perspectief van de machthebbers wordt bezien en dat daardoor veel verhalen helemaal niet verteld worden. Van der Molen: “Iedere generatie en elk persoon moet in staat worden gesteld zijn of haar eigen verhaal over de geschiedenis te vormen. De dialoog daarover heeft ruimte nodig, de naam ‘Gouden Eeuw’ beperkt die ruimte.’’
Meer inclusief
Het museum benadrukt dat het afstand doen van de term ‘Gouden Eeuw’ een stap is in een proces om het Amsterdam Museum meerstemmig en inclusief te maken, waar het museum samen met mensen uit de stad, al jaren mee bezig is. Het museum wil een plek zijn die voor iedereen relevant is en waar alle mensen zich welkom voelen. Daarom geeft het Amsterdam Museum ruimte aan mensen en verhalen die nog niet of onvoldoende gehoord worden.
Het museum wijzigt de term in de komende tijd in al zijn uitingen op de diverse locaties waar het museum zijn collectie toont. Ook past het de titel van zijn permanente tentoonstelling ‘Hollanders van de Gouden Eeuw’ in de Amsterdam-vleugel in de Hermitage aan naar ‘Groepsportretten van de 17e eeuw’.
Reacties
De beslissing van Amsterdam Museum lokte veel reacties uit. Zo liet het Rijksmuseum weten dat er niets mis is met de term en gaf aan hem te blijven gebruiken als aanduiding voor deze periode. En volgens premier Rutte is het ‘een prachtige term’ waar niets mis mee is. Maar weer anderen sluiten zich aan bij de beslissing van Amsterdam Museum: ‘De term Gouden Eeuw is in de 19e eeuw ontstaan vanuit een nostalgische verering van het koloniale verleden’, schrijft student Lasse van den Dikkenberg.
Lees ook: Political correctness: kwetsende metadata in de erfgoedwereld
(Beeld: Nachtwacht van Rembrandt in het Rijksmuseum)