De invloed van technologie op het visualiseren van data wordt steeds groter. Aan de hand van vier voorbeelden signaleert Niall MacKellar de trends in datavisualisatie.
Door: Niall MacKellar
Experience
De gebruikerservaring komt bij datavisualisaties steeds meer centraal te staan. Het gebruik van nieuwe technologieën als virtual reality speelt daarbij een grote rol. Virtual reality kan een revolutie teweegbrengen in de wereld van datavisualisaties, vooral als het gaat om big data. Want het menselijk oog kan in een tweedimensionaal beeld maar een beperkte hoeveelheid informatie tot zich nemen.
De virtual reality-app Architecture of Radio laat die gebruikerservaring goed zien. De maker ervan, information designer Richard Vijgen, geeft met deze app een inkijkje in de wereld van de netwerken om ons heen.
Hoe werkt het? De gebruiker installeert de app op een iPad en beweegt vervolgens met het apparaat door een ruimte. Op basis van de GPS-locatie, die in de tablet is ingebouwd, krijgt hij een 360-gradenvisualisatie te zien van alle signalen om hem heen. De app gebruikt hiervoor de data van wereldwijde open datasets van zendmasten, wifi-netwerken en satellietlocaties.
Volgens Vijgen toont deze app aan dat het onmogelijk is om jezelf te bevrijden van welk netwerk dan ook. Door gebruik te maken van virtual reality wordt er als het ware een extra laag over de werkelijkheid geplaatst, waardoor de impact van alle bestaande netwerken direct zichtbaar wordt.
Waarheidsvinding
Hoewel waarheidsvinding bij het maken van datavisualisaties altijd al een grote rol heeft gespeeld, heeft de toename van de hoeveelheid ‘nepnieuws’ dit aspect nog urgenter gemaakt. Het wordt steeds belangrijker om te benadrukken dat waarheidsvinding in een datavisualisatie op de eerste plaats komt. Of neem bijvoorbeeld statistieken waar politici mee komen aanzetten; de cijfers hebben steeds vaker een ‘emotionele functie’ in plaats van dat ze de bevolking feitelijk informeren. Daardoor neemt de focus op waarheidsvinding en transparantie alleen maar toe, vooral in de Verenigde Staten.
De datavisualisatie USAfacts van designstudio Artefact is een duidelijk streven naar transparantie. Met deze visualisatie geeft Artefact inzicht in de inkomsten en uitgaven van de Amerikaanse overheid. Aan de linkerkant staat een gedetailleerde weergave van alle inkomsten (vooral via belastingen) op landelijk, gemeentelijk en regionaal niveau; daartegenover staan alle uitgaven. Door de data zo transparant mogelijk te presenteren geeft Artefact de kijker de mogelijkheid hier zijn of haar eigen conclusies uit te trekken. (Zie filmpje op www.artefactgroup.com.)
Realtime
Steeds sneller willen we informatie tot ons kunnen nemen. Liefst realtime. Bij realtime datavisualisaties gaat het erom dat de verzamelde data direct in beelden wordt omgezet. Voor het project Red Bull Visualisation bijvoorbeeld visualiseerde designstudio Clever Franke de bewegingen van feestgangers op een Amsterdam Dance Event. De ervaringen van de festivalgangers werd vertaald in data, die vervolgens direct werd gevisualiseerd. Hierdoor werden de sensorgegevens van de dansende menigte omgezet in unieke, gepersonaliseerde herinneringen. Door de visualisaties op de avond zelf te tonen werden zij bovendien onderdeel van de ervaring van die avond. (Zie filmpje op www.cleverfranke.com.)
Toegankelijkheid
Het gebruik van big data is misschien geen nieuwe trend in de wereld van datavisualisatie, maar het belang en de toegankelijkheid ervan wordt wel steeds zichtbaarder. Het feit dat begrippen als algoritmes een steeds belangrijker rol spelen binnen ons dagelijks bestaan, laat zien hoe belangrijk het is te begrijpen wat dit soort technieken precies doen.
In het project Archive Dreaming probeert information designer Refik Anadol in samenwerking met SALT Research via machine learning algoritmes relaties te laten ontdekken in 1.700.000 documenten over de geschiedenis van het Ottomaanse Rijk. Dit proces werd vertaald in een zes meter brede installatie waar je als bezoeker middenin kunt staan. De visualisatie geeft niet alleen een beeld van de onverwachte verbanden tussen de geselecteerde documenten, maar laat ook zien hoe het proces om tot deze correlaties te komen eruitziet. Hierdoor wordt een complexe werkwijze op een inzichtelijke en toegankelijke manier gevisualiseerd.
Niall MacKellar is information designer bij de NOVI Hogeschool.