Digitaal Erfgoed Nederland (DEN) onderzocht in opdracht van Archief 2020 hoe ver de Nederlandse archiefsector is met het duurzaam beheren en beschikbaar stellen van digitale informatie. Uit dit onderzoek komt naar voren dat er in de periode tot 2013 stappen zijn gezet en dat de ‘sense of urgency’ er is. Er moet echter nog veel gebeuren.
De meest opvallende bevindingen uit het rapport zijn het achterblijven van beleid ten opzichte van de ‘digitale praktijk’, het ontbreken van standaardisatie in digitaal beheer en het e-depotvraagstuk waar veel informatie- en archiefinstellingen mee kampen: zelf ontwikkelen of wachten op een landelijke aanpak.
Bijna alle archieven waarover gegevens bekend zijn, beheren inmiddels digitale collecties, inclusief born-digital materiaal. Maar bij de helft van deze instellingen ontbreekt nog een vastomlijnd en samenhangend beleid voor digitaal duurzame toegankelijkheid. Het beleid loopt dus achter bij de praktijk. Veel archieven voeren een ruimhartig beleid bij opname en beheer van bestandsformaten. Dit doet enerzijds recht aan de diversiteit van het digitale aanbod, anderzijds kan dit standaardisatie ten behoeve van langdurig beheer afremmen, zo waarschuwt het rapport. Standaardisatie ontbreekt ook bij de bouw en inzet van informatiesystemen die het proces van duurzame toegankelijkheid ondersteunen. Dit komt de efficiency niet ten goede.
Veel archiefinstellingen weten niet of ze zelf een voorziening voor duurzaam beheer van digitale informatie gaan ontwikkelen. Een cruciale vraag voor veel instellingen is: treed ik in het voetspoor van pioniers zoals het Nationaal Archief of de stadsarchieven van Amsterdam en Rotterdam en ontwikkel ik een eigen e-depot? Of wacht ik op de totstandkoming van gemeenschappelijke voorzieningen?
Het rapport concludeert dat de archiefsector wel de urgentie voelt om toe te werken naar goede voorzieningen voor langdurig beheer van digitaal archiefmateriaal. Belangrijke beslissingen moeten genomen worden over toekomstige verantwoordelijkheden als het gaat om beleid, infrastructuur, organisatie en samenwerking. Ook zou de archiefsector meer werk moeten maken van een betere en grootschaligere kwantitatieve onderbouwing van hun digitaal duurzame activiteiten.
De nulmeting kan worden gedownload op de website van Digitaal Erfgoed Nederland (PDF).3 stappen zijn gezet en dat de ‘sense of urgency’ er is. Er moet echter nog veel gebeuren.