Victorines 2015 voor Leeszaal Rotterdam West en Eric Sieverts

De Leeszaal Rotterdam West werd gestart in november 2012. Een van de aanleidingen voor de start was de sluiting van twee filialen van de bibliotheek in de buurt waarin de leeszaal nu is gevestigd. Daardoor werd helder dat er iets anders moest gebeuren, dat inwoners van Rotterdam-West zelf aan zet waren. “Joke van der Zwaard en Maurice Specht hebben met Leeszaal West een initiatief genomen dat gericht is op ontwikkeling van mensen maar dat qua organisatie expres geen ‘formele institutie’ is,” aldus het juryrapport.

Behalve met een kleine startsubsidie bedruipt de Leeszaal zich met giften, verhuur van ruimten en allerlei vormen van deeleconomie. “Het begrip vrijwilliger hebben zij – net als het begrip Leeszaal – opnieuw gedefinieerd. Een vrijwilliger is niet een hulp die iets draaiende houdt, maar is een persoon die zichzelf ontwikkelt binnen een team met een missie,” schrijft de jury. “De Leeszaal Rotterdam West is een levend sociaal experiment waarvan bibliotheken veel kunnen leren. Zo kunnen we ervan leren dat volksverheffing beter van onderop kan komen dan van bovenaf. We kunnen leren dat je niet moet zorgen voor lezingen (het aanbod) maar voor publiek. Het zijn mensen die de samenleving maken, niet de subsidie en sociale programma’s van gemeenten, niet de budgetten van zorgverzekeraars en en niet de regelgeving van het ministerie.”

Voor dit burgerinitiatief kregen Joke van der Zwaard en Maurice Specht de Victorine Initiatiefprijs 2015 (1500 euro) uit handen van voorzitter Frank Huysmans.

Daarnaast kregen Van der Zwaard en Specht de Victorine 2015 (2000 euro en Victorine van Schaickpenning) voor hun boek ‘De uitvinding van de Leeszaal; collectieve tactieken en culturele uitwisselingen’. De jury noemt het boek de beste publicatie op het vakgebied van informatieprofessionals: “Het goede van het boek is dat allesbehalve een zelffelicitatie is van een succesvolle poging om sociale betrokkenheid te organiseren in een leeszaal. Nee, de auteurs doen stukje bij beetje verslag van het sociale experiment waaraan ze begonnen zonder te weten of het zou slagen en zo ja, hoe het eruit zou komen te zien. Ze maken ons deelgenoot van de toppen én de dalen, de succesmomentjes én de twijfels. Ze laten zien dat hun experiment een vorm van onderzoek is, een verkennen van mogelijkheden. Dat onderzoek wordt echter ook gegrondvest in een flinke lijst bronnen, van filosofen tot sociologen en beleidsonderzoekers.”

Volgens de jury is de prijs “een erkenning van het feit dat dit initiatief erin geslaagd is om nieuwe methoden voor bibliotheekwerk in de samenleving met succes uit te voeren en van het feit dat ze dit onzekere avontuur ook nog van een toegankelijke wetenschappelijke onderbouwing hebben voorzien. Het initiatief is een levend experiment dat als voorbeeld mag gelden voor de hele bibliotheekbranche.”

De Victorine Oeuvreprijs (1000 euro), oftewel een lifetime achievement award, ging naar Eric Sieverts. Sieverts begon zijn loopbaan in het informatievak als natuurkundige, gespecialiseerd in de halfgeleiderfysica waarin hij ook promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. Hij werkte aan de Universiteit van Utrecht, waar hij begin jaren ’80 zoekspecialist werd bij de universiteitsbibliotheek. In diezelfde periode begon hij met lesgeven over informatiesystemen en zoeken. Dat heeft hij nooit meer opgegeven, zelfs na zijn pensionering niet.

De jury van het Victorine van Schaickfonds wil Sieverts “vooral eren voor wat hij in zijn vrije tijd heeft gedaan voor zijn vakgenoten”. Hij is al sinds de oprichting van IP | vakblad voor informatieprofessionals, bijna twintig jaar geleden, lid van de redactie. Hij schreef vele artikelen over vooral zoeken naar informatie, is ook alweer ruim tien jaar redacteur van het Handboek Informatiewetenschap. Daarnaast organiseert hij al een hele tijd het congres VOGIN-IP-lezing.

“Voor zijn vele verdiensten als altijd enthousiaste kennisdeler voor ons vakgebied kennen we een Victorine van Schaick-oeuvreprijs toe van 1000 euro aan Eric Sieverts, in de hoop dat hij nog vele jaren zijn kennis en enthousiasme met ons zal blijven delen,” aldus het juryrapport.

Er kwamen dit jaar slechts twee inzendingen binnen voor de Victorine scriptieprijs. “Beide scripties waren van een behoorlijk hoog niveau. Naar het oordeel van de jury ontbrak er in beide gevallen echter ook iets wezenlijks – in beide gevallen iets anders. Om die reden hebben we moeten besluiten dit jaar de Victorine voor de beste scriptie niet toe te kennen,” aldus het juryrapport. De jury roept alle studenten en hun begeleiders op om ervoor te zorgen dat volgend jaar wel weer een winnaar op het podium kan worden gehesen.