‘Informatieprofessionals zijn grootgebracht in een context van schaarste. Nu moeten zij leren omgaan met een nieuwe context van overvloed. Dat betekent nogal wat voor uw vak, voor uw bedrijf, voor de complete samenleving,’ aldus Erwin Witteveen, keynotespreker op het Jaarcongres. In een eigen bijdrage stelt hij zichzelf voor.
Door: Erwin Witteveen
Ik ben niet makkelijk in een hokje te vangen. Maar als we het toch proberen: ik studeerde economie, werkte als journalist voor vakbladen over management en marketing, en heb me de laatste zeven jaar volledig toegelegd op het verkennen van de netwerk- en informatiesamenleving. In mijn boek Easycratie (2010) betoog ik dat de fundamenten van de managementkunde door digitalisering en internet dusdanig fundamenteel zijn veranderd dat de oude spelregels en wetmatigheden niet meer goed werken. Informeel samenwerkende individuen kunnen sinds het begin van deze eeuw meer slagkracht bereiken dan grote bureaucratische instanties en multinationals.
Toen we Easycratie schreven, waren er nog nauwelijks serieuze voorbeelden. We kenden alleen Linux en Wikipedia. In de jaren daarna zagen we Whatsapp, Spotify, Airbnb, Uber, Bitcoins, Buurtzorg, Wordfeud, tablets en apps, en nog duizenden andere voorbeelden.
‘We’ slaat op mijn co-auteur Martijn Aslander. Samen schreven we ook Nooit Af, dat eind november gaat verschijnen. Het is twee keer zo dik als Easycratie. En we profileren ons nu niet meer als verkenners, maar als duiders van de netwerksamenleving.
Kennis delen cruciaal
‘Kennis is macht’ was een gevleugelde wijsheid in het managementdenken van de 20e eeuw. Maar door de komst van internet is kennis nauwelijks nog geheim te houden. Sluipenderwijs is de wijsheid gekanteld naar ‘kennis delen is macht’.
Honderd werknemers in een bedrijf hebben samen veel meer kennis dan de directeur. Nieuw is dat zij die kennis razendsnel en kosteloos kunnen delen. Zij kunnen hierdoor zwermen mobiliseren met meer collectieve intelligentie dan een traditionele hiërarchische organisatie. De zwerm van Wikipedia had al snel meer kennis dan Winkler Prins. Ieder bedrijf en iedere bedrijfstak komt vroeg of laat zo’n zwerm tegen. You can’t beat them. But you can join them!, aldus het Easycratisch advies aan de traditionele manager.
Nooit af
Door al die razendsnel circulerende kennis is het tempo van veranderingen nu extreem aan het versnellen. Zo snel, dat het maken van uitvoerige businessplannen en doordachte beleidsplannen te traag werkt. Tegen de tijd dat het plan klaar is, is het alweer achterhaald. We zijn gewend om dingen zorgvuldig te organiseren met de illusie dat het dan af is. Maar het is nooit af. Dat vereist een andere strategie.
Nooit Af signaleert vier belangrijke megatrends: big data, overvloed, 3D-printing en samensmeltende technologieën. Ieder van deze trends afzonderlijk kunnen de samenleving al compleet op haar kop zetten.
In mijn keynote zoom ik deze megatrends in op enkele dagelijkse details van een informatieprofessional. Om vervolgens uit te zoomen naar de grotere maatschappelijke implicaties op termijn. Bijvoorbeeld: ‘Als ik via Google kennis kan ontsluiten, heb ik dan nog wel een archivaris nodig?’, ‘Als ik honderdduizend boeken in mijn telefoon kan bewaren, is er dan straks nog wel draagvlak voor een gesubsidieerde bibliotheek?’ ‘En: ‘Buitengewoon sympathiek, die app van de Vakantiebieb, maar schuurt dat niet, dat die bieb in augustus weer ontruimd wordt?’. Om vervolgens uit te leggen hoe ik vanuit een tentje in Frankrijk die Vakantiebieb met een paar eenvoudige kliks heb gehackt.
Plenair ochtendprogramma
Keynotespreker Erwin Witteveen zoomt een viertal megatrends in op enkele dagelijkse details van de informatieprofessional.
Deze bijdrage komt uit IP nr. 8 / 2015. Het gehele nummer kun je hier lezen.