Nog nooit waren zoveel kinderen en jongeren lid van de openbare bibliotheek: in 2024 waren dat er 2,4 miljoen (0 tot 18 jaar), goed voor 73 procent van alle Nederlandse jeugd. Ook jongvolwassenen tot en met 30 jaar sloten zich meer aan. Daarmee groeide het totaal aantal leden in 2024 met 2 procent naar ruim 3,7 miljoen, ruim één op de vijf inwoners.
De groei gaat hand in hand met een forse groei aan activiteiten, een impuls van leden door de Bibliotheek op school en meer medewerkers en vrijwilligers bij bibliotheken dan voorgaande jaren, zo meldt KB nationale bibliotheek. De bibliotheek wordt voor jongeren steeds laagdrempeliger. Een toenemend aantal bibliotheken biedt jongeren ook na hun achttiende verjaardag een gratis of gereduceerd lidmaatschap.
‘In een tijd waar smartphones en sociale media steeds meer aandacht opeisen van de jeugd zijn deze cijfers een prestatie van formaat’, zegt Klaas Gravesteijn, directeur Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB). ‘Onze ambitie is om alle kinderen, in de buurt én op school, te bereiken. Met onze collectie, cultuuraanbod, maakplaatsen en studieplekken is de bibliotheek onmisbaar voor de ontwikkeling van onze jeugd.’
Spil van de samenleving
Naast het lenen van boeken weten bezoekers de bibliotheek ook te vinden voor andere dienstverlening. Dit past in de transitie van uitleenbibliotheek naar brede maatschappelijke bibliotheek in het hart van de lokale samenleving. In 2024 organiseerden bibliotheken bijna 398 duizend activiteiten, een stijging van 18 procent ten opzichte van 2023. Met de groei in het aantal georganiseerde activiteiten werden er ook meer deelnemers bereikt. In totaal hebben de bibliotheken in 2024 ruim 5,4 miljoen deelnemers aan activiteiten geregistreerd.
Bibliotheek op school
De aanpak de Bibliotheek op school bereikte in schooljaar 2023- 2024 meer leerlingen dan ooit: 876 duizend in het primair en voortgezet onderwijs. Met expertise van de lokale bibliotheek stelt de school een boekencollectie samen en ontwikkelt de school een lees(bevorderings)beleid, waardoor zij vanaf jonge leeftijd vanzelfsprekend toegang krijgen tot een brede collectie.
Ook het programma BoekStart in de kinderopvang liet de afgelopen jaren een forse groei zien. Dankzij het Masterplan Basisvaardigheden en de aangekondigde investering oplopend tot 50 miljoen euro per jaar vanaf 2028 worden deze aanpakken de komende jaren verder structureel geborgd.
Daarbij is er de zogenoemde SPUK-regeling die bibliotheken inzetten voor meer vestigingen en mogelijkheden om dienstverlening op bestaande locaties te verbeteren of uit te breiden. De meeste bibliotheken hadden de SPUK-gelden in 2024 nog niet volledig ingezet. Door onder meer de lange doorlooptijd van projecten, is het effect nog beperkt terug te zien in het aantal bibliotheeklocaties en de gemiddelde afstand tot de bibliotheek.
Online Bibliotheek
Het gebruik van de online Bibliotheek groeide sterk. In 2024 werden circa 5,8 miljoen e-books (+5%) en ruim 2,6 miljoen luisterboeken (+14%) uitgeleend. Daarmee is het digitale gebruik structureel hoger dan vóór corona.
De cijfers zijn afkomstig uit de jaarlijkse Gegevenslevering Wsob, uitgevoerd door de KB, nationale bibliotheek, in samenwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het openbare bibliothekennetwerk.
De volledige onderzoeksresultaten zijn terug te vinden in het dossier Bibliotheekstatistiek 2024.