KB nationale bibliotheek voor een collectief verantwoordelijkheidsgevoel voor het Nederlandse erfgoed en de reële risico’s die dit bedreigen. Volgens Algemeen directeur Wilma van Wezenbeek zou meer openheid over incidenten rondom erfgoed daaraan bijdragen. Zelf kreeg de KB de afgelopen jaren met meerdere incidenten te maken.
‘Uit angst voor het openbaren van gevoelige informatie en voor reputatieschade delen erfgoedinstellingen onvoldoende informatie. Maar juist die geslotenheid vergroot de kwetsbaarheid’, zegt Van Wezenbeek in aanloop naar de Landelijke Actiedag Weerbaar Erfgoed op 14 mei.
Verschillende incidenten
De KB nationale bibliotheek heeft de afgelopen jaren te maken gehad met verschillende incidenten die de nationale bibliotheekverzameling bedreigden. In 2023 resulteerde een kleine brand in een technische installatie in rookontwikkeling die delen van zowel de fysieke als de digitale collectie raakte.
In dezelfde periode kwam overvloedige regenval de magazijnen binnen, waardoor KB ‘intensieve maatregelen moesten treffen om de collectie droog en schimmelvrij te houden. Daarnaast pareert de KB dagelijks tienduizenden ‘requests’ die als doel hebben de digitale toegang tot de collectie en data van de KB plat te leggen. En in 2023 werden er zes Russische literaire werken uit de collectie ontvreemd; het vermoedelijke werk van een Georgische bende die vorig jaar werd opgepakt.
Waardevolle lessen
Volgens Van Wezenbeek worden er veel kansen gemist als erfgoedinstellingen hun incidenten of ervaringen met dreigingen niet openlijk delen. ‘Juist als zich een incident bij een erfgoedinstelling voordoet, schuilen hierin ook waardevolle lessen voor anderen. In diverse professionele netwerken wisselen we op peer-to-peer-niveau uiteraard wel kennis uit.’
Zo delen de leden van de Digital Preservation Coalition (DPC) bijvoorbeeld ‘digital failures and losses’, om van elkaar te leren hoe ze zichzelf weerbaarder kunnen maken tegen digitale dreigingen. ‘Maar die kennisuitwisseling kan breder en opener. Erfgoed is namelijk van ons allemaal. Als we actiever naar buiten treden rondom dreigingen en incidenten, brengen we politiek en publiek ook beter in stelling om bij te dragen aan voorkoming of oplossing.’
Van Wezenbeek spreekt tijdens de afsluiting van de Landelijke Actiedag Weerbaar Erfgoed, die de KB, Unesco, Blue Shield Nederland en Cultural Emergency Response op 14 mei in de KB houden.