Wat krijg je als je dertig hackers 24 uur opsluit in een voormalige gevangenis om creatieve oplossingen te bedenken rondom erfgoeddata? Ten eerste: dertig vrolijke, vermoeide hackers, een behoorlijk aantal lege bierflesjes en nog veel meer lege koffiebekers en tot slot een heleboel mooie, creatieve toepassingen voor Linked Open Erfgoed Data. Hieronder een verslag van de Hack-a-LOD 2016, een Linked Open Data Hackathon van de Koninklijke Bibliotheek in samenwerking met het Netwerk Digitaal Erfgoed en het side-event ‘Een Web van Erfgoeddata’, mede mogelijk gemaakt door CLARIAH en CLICKNL Cultural Heritage.
Door: Projectteam Hack-a-LOD 2016
Op 11 november gingen de deuren van voormalig gevangeniscomplex De Vrije Wolf al vroeg open. Bewapend met laptops, kabels, stekkerdozen en slaapzakken zochten de hackers hun cellen. Elk team had een eigen werk- en slaapcel gekregen. De aftrap van de Hackalod werd gegeven door Martijn Kleppe, adviseur Digital Scholarship & Internationale Samenwerking bij de KB.
Er waren twee ’tracks’: de deelnemers van de open track werden uitgedaagd om erfgoedcollecties op een zo creatief mogelijke manier aan elkaar te koppelen. Voor de gesloten track werd een groep deelnemers uitgenodigd om de uitgangspunten van het Netwerk Digitaal Erfgoed te toetsen aan de hand van het thema oorlogsbronnen en de beeldbank Nederlands-Indië.
Vooral vanwege dat laatste was acteur en fotograaf Thom Hoffman te gast, die vertelde over zijn wens om foto’s over Nederlands Indië bereikbaar te maken. Hij werd geïntroduceerd door Wilbert Helmus, coördinator van het werkpakket Bruikbaar van het Netwerk Digitaal Erfgoed (zie foto). Na een korte introductie door Roland Cornelissen, dataspecialist van de KB, mochten de open-track deelnemers naar hun cel, de gesloten track deelnemers werden nog wat verder geïntroduceerd in de wereld van NDE-data door Enno Meijers.
Aan de slag
Vol goede moed gaan de hackers aan het werk en de hele middag wordt vlijtig gewerkt, met een onderbreking voor de lunch in de gymzaal, een potje basketbal in diezelfde gymzaal, of een rondleiding door de gevangenis. Als de avond valt, worden cellen hier en daar wat opgeleukt met lampjes uit de goodiebags, of hackers nemen plaats op de banken in de ‘huiskamer’ als ze de ‘eenzame opsluiting’ even zat zijn. Als het twaalf uur is krijgen de hackers weer wat afleiding in de vorm van een patatje en een fantastisch concert van Enno Meijers & Daniel Hentschel op de mondharp. Een aantal hackers werkt de nacht door, de banken in de ‘woonkamer’ blijven de hele nacht bezet.
De volgende ochtend wordt alweer vroeg het ontbijt geserveerd, want om 9 uur worden de eerste bezoekers van het side-event ‘Een web van erfgoeddata’ verwacht voor een rondleiding. Terwijl de hackers de laatste hand aan hun applicaties leggen gaat in de kerkzaal dit uitverkochte symposium van start.
Open je silo’s
De eerste spreker van het event is KB-directeur Lily Knibbeler, tevens voorzitter van de stuurgroep van het Netwerk Digitaal Erfgoed. Ze roept in haar presentatie erfgoedinstellingen op om hun ‘silo’s’ te openen, pas dan kan ons erfgoed tot leven komen. Ze haalt hierbij het 5 sterren linked-data principe van Tim Berners Lee aan; een stappenplan om zo optimaal mogelijk gebruik te maken van linked data en de kennis die anderen hebben. Zo zegt ze: anderen weten vaak andere dingen over de onderdelen van je collectie dan jij. Maak gebruik van die kennis en denk na over de verbindingen die je maakt, het NDE helpt je graag om dat te faciliteren. De slides van de presentatie van Lily Knibbeler kun je hierdownloaden.
Herbert van de Sompel
Computerwetenschapper Herbert Van de Sompel, een pionier op het gebied van Linked Open Data en momenteel visiting professor bij DANS, roept eveneens op om uit de ‘silo’s’ te komen. ‘Werk vanuit het web,’ zegt hij, waarmee hij bedoelt dat je eerst interoperabel met het web moet worden en dan pas met andere collecties. Hij eindigt zijn presentatie nog met een oproep over Persistent Identifiers, het middel om linkrot tegen te gaan: gebruik ze ook echt en maak tools om PIDs te kunnen vinden: use standards where they exist, create them where they don’t. Hier kun je zijn slides in powerpoint downloaden.
Interview Thom Hoffman
Acteur en fotograaf Thom Hoffman gebruikt Linked Open Data vanuit een persoonlijke missie: zijn beeldbank over Nederlands-Indië. Hij spreekt over het belang om de omstreden geschiedenis van onze voormalige kolonie aan de jeugd beschikbaar te stellen, en de moderne generatie communiceert via beeld. Op zijn website presenteert hij foto’s van verschillende databases. Wilbert Helmus van het NDE vult hem aan: vanuit de maatschappij merken we dat gebruikers aanlopen tegen de verschillen in systemen. Thom Hoffman prijst de hulp die hij vanuit de erfgoedsector heeft gehad en legt een parallel met de filmwereld: blijf doorgaan, stimuleer elkaar om door te gaan en spaar elkaar daarbij niet.
Wouter Beek
Wouter Beek, ook een computerwetenachapper, vertelt over zijn project lodlaundromat.com, een algoritme dat data als het ware ‘schoonwast’. Volgens Beek moeten databases aan elkaar linken en niet aan de websites daarboven. Hij benadrukt nog dat als computerwetenschapper hij de data kan leveren, maar dat het verhaal achter de data vertellen de volgende stap is. Zijn volledige presentatie is hier te vinden.
Enno Meijers
Enno Meijers presenteert de resultaten van de gesloten track. Hij benadrukt het doel van het werkpakket Bruikbaar van het Netwerk Digitaal Erfgoed: zorg dat data aan de achterkant met elkaar verbonden zijn; het NDE wil dat databeheerders direct de goede info kunnen krijgen. De gesloten track van de HackaLOD heeft onder meer geresulteerd in een dataregister voor onze data in het digitaal erfgoeddomein. Dit gaat nu verder uitgewerkt worden binnen het NDE en we hopen op de volgend hackathon prachtige presentaties te kunnen laten zien. Zijn slides kun je hier downloaden.
Simone Stoltz
Simone Stoltz is docente bij de Reinwardt Academie, die afgelopen trimester een vak ‘digitaal erfgoed’, gebaseerd op de nationale strategie, aangeboden heeft. Studenten hebben verschillende appliciaties gemaakt, waaronder een stamboomplatform en een app die erfgoed inzet bij de verwerking van trauma’s. Mooie resultaten, maar tijdens het vak is ook bijgebleven dat er aan technische kennis nog wel wat bijgespijkerd moet worden. Haar slides vind je hier.
De hackers
En toen was het tijd om de hackers vrij te laten! De deelnemers aan de open track kregen elk twee minuten om hun ideeën te presenteren. Dit varieerde van het aanbieden van driedimensionale kaarten met behulp van virtual reality (team Kadaster), tot nieuwe manieren om afbeeldingen in middeleeuwse handschriften te laten zien (team UB Leiden) tot een soort Pokemon-Go voor Monumenten (‘Pak je monumentje’, team Picturae).
Via een stemming werd er een publieksprijs gekozen: dit werd team CLARIAH (Richard Zijdeman en Marieke van Erp) met ‘If Buildings Could Talk’, een app die adresgegevens van gebouwen combineert met historische informatie. De winnaar die door de jury werd uitgeroepen was Hay Kranen. Hij maakte een facebook messenger chatbot die je via de chat van erfgoed voorziet.