De Pokémon GO-rage heeft ‘augmented reality’ (AR) technologie op enorme schaal geïntroduceerd aan de wereld. Een wellicht onverwacht resultaat van AR is de opkomst van een gloednieuwe kunstvorm. ARtechnologie heeft Sander Veenhof namelijk in staat gesteld een zelfbenoemde ‘augmented realitykunstenaar’ te worden.
Door: Vincent Janssen
Voor de meeste IPlezers zal de afkorting ‘AR’ enige belletjes laten rinkelen. Bij het horen van de term ‘augmented realitykunstenaar’ verschijnen echter al veel verbaasde gezichten. IP vroeg daarom aan ARkunstenaar Sander Veenhof om deze nieuwe kunstvorm te verhelderen: ‘De letterlijke vertaling van AR is “verrijkte werkelijkheid”.Kijkend via een smartphone app of een ARbril kunnen er digitale toevoegingen in de wereld om ons heen verschijnen. Zo kunnen posters tot leven komen of kan er extra informatie verschijnen op de pagina’s van een magazine.
Maar tegenwoordig kan ook een object of een hele ruimte fungeren als driedimensionaal canvas. Er ontstaan dan virtuele ruimtes die integreren en communiceren met de realiteit: een half digitale werkelijkheid die je zelf kunt vormen, zonder beperkingen en grenzen.’ Veenhof gebruikt dit digitale canvas om virtuele sculpturen, semivirtuele theaterstukken en andere kunstwerken te maken die te zien zijn met een ARbril. Veenhofs kunstzinnige vrijheid wordt enkel beperkt door de technologische mogelijkheden van AR.
Wildvreemden
Veenhof probeert met zijn kunstwerken een maatschappelijke boodschap uit te dragen. De kunstenaar is namelijk bang ‘dat we door het leven zullen gaan als halve robots, die worden aangestuurd door algoritmes en data uit de cloud’. Als gevolg van de smartphone hebben we volgens hem te weinig aandacht voor de directe, fysieke omgeving: we kijken te weinig om ons heen. Om hier een verandering in te brengen ontwikkelde Veenhof het ‘Meet Your Stranger’ project: ‘Daarin raak je op willekeurige plekken verzeild in korte theatrale scènes die je samen met een wildvreemde ter plaatse beleeft. De deelnemers voeren ieder de helft van een theaterscript op.’ Met het project wil de kunstenaar duidelijk maken dat meer techniek niet altijd de beste oplossing is. Soms is er juist menselijke en fysieke interactie nodig in een situatie waarin de techniek tekortschiet.
Ook voor informatieprofessionals
Hoewel Veenhof pionierswerk verricht met zijn ARkunst, ziet hij ook al toepassingen voor het werk van informatieprofessionals: ‘AR heeft niet alleen futuristische toepassingsmogelijkheden. Het ontsluiten van (beeld)archieven en het visualiseren van materiaal op de plek waar het relevant is, zal iets zijn waar we op korte termijn steeds meer van zullen gaan zien. De kern en de kracht van AR draait om locatiegebonden data en interactie.’ Welke apps of ARtools hiervoor bruikbaar zijn kan de kunstenaar vooralsnog moeilijk aanwijzen. ‘Wel kan ik aanraden om een keer de Microsoft Hololens uit te proberen. Het is dé manier om AR optimaal te ervaren.’
Toekomst
De ontwikkelingen achter de ARtechnologie gaan nu heel hard en 2017 wordt de vuurdoop voor veel nieuwe ARproducten. Toch is Veenhofs vertrouwen in de toekomst van AR bescheiden: ‘De apparaten die een optimale visuele ervaring bieden, zijn zélf nog niet optimaal. De Hololens bijvoorbeeld is te groot om permanent te kunnen dragen.’ Het zal nog lang duren voordat iedereen massaal met ARapparatuur rondloopt, verwacht Veenhof.
Volgens de kunstenaar zal het gebruik van AR op de korte termijn vooral draaien om het vinden van de juiste informatie op het juiste moment, om die vervolgens te bekijken met het meest geschikte apparaat. ‘De smartphone zal voor een groot deel van de ARtoepassingen prima bruikbaar zijn. Vermoedelijk zullen we alleen indien nodig een viewer opzetten, dankzij de uitvouwbare ARbril die we in de toekomst eveneens op zak gaan hebben.’
Track 6 Digitaal denken, digitaal doen
Sander Veenhof: Augmenteden virtual reality
Deze bijdrage komt uit de KNVI Jaarcongresspecial (Bijlage bij IP nr. 8 / 2016). Het gehele nummer kun je hier lezen.