Door Rosemarie van der Veen-Oei
De digitale transformatie waarin de KB zich bevindt leidt tot veranderingen. De Onderzoeksagenda 2023-2026 brengt acht thema’s (en vragen) in kaart waarop de nationale bibliotheek zich de komende vier jaar zal richten.
Al sinds 2018 heeft de KB een Onderzoeksagenda met thema’s die de grote uitdagingen van een nationale bibliotheek omvatten. Over deze uitdagingen willen we in gesprek blijven met partners uit de wetenschap, het openbarebibliotheekveld, de erfgoedsector en het bedrijfsleven. Op die manier kunnen we onze kennis van deze thema’s verder uitbreiden en omzetten in werkbare oplossingen.
Een snel veranderende wereld vraagt om veerkracht en wendbaarheid. Een growth mindset stelt ons als organisatie in staat om ons op vele terreinen te blijven ontwikkelen. We kijken om ons heen en proberen in te schatten wat ontwikkelingen voor ons betekenen. Sommige raken aan het uitvoerende vlak, zoals kennis over tools en werkprocessen. Andere kunnen ook het beleid beïnvloeden, doordat bestaande indelingen die ooit praktisch leken dat niet langer zijn.
Toekomstverkenningen
Naast individuele kennisontwikkeling doen we ook gezamenlijk onderzoek dat primair is bedoeld om de kennis en kunde in de organisatie verder te brengen. Dit gebeurt bijvoorbeeld via stage- en afstudeeropdrachten en researchers-in-residence. De Onderzoeksagenda zoekt de breedte van al die vormen van onderzoek op.
Door ons te verdiepen in de onderzoeksthema’s kunnen we meer leren over de KB als organisatie en over hoe dit onderzoek zich verhoudt tot onze activiteiten en netwerken. Deze verkenning vormt ook de basis voor het toekomstige beleidsplan. Elk vier jaar wordt de Onderzoeksagenda geactualiseerd. Zo hebben we de thema’s voor de komende beleidsperiode 2023-2026 opnieuw gedefinieerd. Deze thema’s bieden ruimte voor toekomstverkenningen gericht op de mogelijke gevolgen van de ontwikkelingen, blinde vlekken en onzekerheden die er zijn voor een nationale bibliotheek als de KB.
Acht thema’s
De thema’s van de Onderzoeksagenda 2023-2026 zijn:
- Online Publieke Ruimte
- AI en Ethiek
- Zoeken naar Collecties en Data
- Kwaliteit Digitale Content
- Automatisch Metadateren
- Digitale Toegankelijkheid
- Conservering
- Duurzame Ontwikkelingsdoelen
Met deze acht thema’s komen we uit op verschillende vragen waarop we het antwoord nog zoeken. Denk aan vragen over het gebruik van nieuwe technologieën, al dan niet in relatie tot onze collecties: ‘Hoe kunnen we bestaande en nieuwe toepassingen van kunstmatige intelligentie op een ethisch verantwoorde manier inzetten?’, ‘Hoe creëren we automatische metadata om content slimmer en rijker te beschrijven?’ en ‘Hoe kunnen we onze digitale en fysieke collecties op nieuwe manieren laten ontdekken en doorzoeken?’
Ook fundamentele vragen komen langs, zoals ‘Hoe dragen we bij aan het waarborgen van een online publieke ruimte?’ en ‘Wat is ervoor nodig om de duurzame ontwikkelingsdoelen te omarmen?’
In beweging blijven
We experimenteren en leren door te doen om daarna onze diensten te verbeteren en collecties toegankelijker te maken voor iedereen. Dit doen we door bijvoorbeeld deze vragen te stellen: ‘Hoe definiëren en meten we de kwaliteit van onze digitale content?’, ‘Hoe kunnen we onze digitale diensten geschikt maken voor zo veel mogelijk gebruikers?’ en ‘Hoe kunnen we bestaande en nieuwe onderzoekstechnieken op het gebied van materialiteit en conservering inzetten om fysieke collecties te behouden en toegankelijker te maken?’
We blijven in beweging omdat we wetenschappers, makers en onderzoekers veel te bieden hebben, en we delen graag onze kennis en ervaring. Tegelijkertijd gaan we graag in gesprek met andere experts en partners over nieuwe ontwikkelingen en verbeteringen, zodat we elkaar kunnen versterken. Heb je interesse om samen te werken aan een bepaald thema, neem dan gerust contact op.
Rosemarie van der Veen-Oei is hoofd afdeling Onderzoek bij de KB, de nationale bibliotheek.
Deze bijdrage komt uit het digitale magazine IP #1-2023. Klik op de onderstaande button om het hele nummer te lezen.
