Onderzoek naar generatie Y in de informatiesector

‘Millennial is niets meer dan een label om mee te generaliseren’

Je kunt geen krant openslaan of het regent nieuwe inzichten over millennials. Ze zouden lui zijn, of juist te zwaar belast. Idealistisch, of juist verveeld. De kenmerken van de generatie Y, geboren tussen 1980 en 2000, lijken zo veranderlijk als de wind. IP zocht daarom uit hoe het zit met millennials in de informatiesector.

Door: Vincent M.A. Janssen en Stefan Jongen

Het generatiedenken is terug van weggeweest. Na de babyboomers en generatie X staan nu de millennials in het middelpunt van de belangstelling. Het ene artikel of onderzoek na het andere beweert de gemene deler van deze generatie te hebben gevonden. Ambitieus, gebrek aan loyaliteit, flexibele werkhouding, onrustig, internet- en avocadoverslaafd, noem het maar op. De vraag is: hoeveel van deze kenmerken gelden voor onze eigen millennialcollega’s? En welke aannames zijn (on)terecht?

Aannames

Om hierachter te komen legde IP een groot aantal aannames voor aan millennials uit de informatiesector. Alle achtentwintig stellingen (zie onderaan) zijn afkomstig uit berichten in de media. Van mentaliteit, de scheiding tussen werk en privé, het vertrouwen in de toekomst en de mogelijkheden tot zelfontplooiing.

Liefst 142 jonge professionals hebben aangegeven of zij het met de stellingen eens of oneens waren. Deze groep bleek heel divers: informatiespecialisten, communitymanagers, bibliotheekmedewerkers, projectondersteuners, adviseurs, archivarissen, mediacoaches en alles daartussen (zie kader ‘Respondenten’).

Millennials volgens millennials

Dat deze generatie niet over één kam te scheren is, blijkt al uit de uiteenlopende opvattingen van millennials over de term ‘millennial’. De één bestempelt een millennial ‘als een sneeuwvlokje dat zichzelf belangrijker vindt dan de maatschappij’, de ander als ‘een hipster die van appontwikkelaar naar barista couchsurft’. Een vaak terugkerend thema is de rol van technologie en social media; millennials hebben ‘de digitalisering in volle bewustzijn en tempo kunnen meemaken’.

De enige consensus is dat deze generatie bestaat uit mensen die geboren zijn tussen 1980 en 2000. Buiten dat zien de ondervraagde professionals het generatiedenken vooral als ‘arbitrair’ en ‘weer een label om mee te kunnen generaliseren’.

Mentaliteit

Sommige generalisaties zijn er niet zonder reden. Dat de millennial werkt vanuit een idealisme blijkt grotendeels te kloppen binnen de informatiesector. Denk hierbij aan ‘het bestrijden van onwetendheid’ of ‘het beschikbaar maken van erfgoed voor de maatschappij’. Slechts een vijfde van de respondenten geeft aan het werk niet te benaderen vanuit een ideaal. Dit betekent overigens niet dat zij het maatschappelijk belang boven hun eigenbelang stellen; ze zetten zich voor beide in. Al vindt één respondent dit altruïsme ‘pretentieus gelul’.

Het blijkt echter een mythe dat millennials niet loyaal zijn. Liefst 80 procent van de respondenten is zijn werkgever trouw. Dit hangt samen met een grote toewijding aan het werk; 94 procent is committed en zet ‘graag een stap extra’. Het werk dient natuurlijk wel een bepaalde zingeving hebben: ‘Ik wil het gevoel hebben dat ik met mijn werk verschil kan maken.’ Dit geldt voor 91 procent van de millennials. ‘Ik hoef niet van negen tot vijf als kantoorvulling te dienen,’ aldus een van de respondenten.

Werk & privé

De aanname dat alle millennials hun werk mee naar huis nemen, blijkt eveneens niet te kloppen. Bijna de helft van de ondervraagden geeft aan dat ze werk en privé netjes gescheiden gehouden. Velen zeggen dat de werktelefoon uitgaat in de avonden, de inbox genegeerd wordt en dat het weekend bedoeld is voor familie, vrienden en hobby’s. Net zoals bij alle andere generaties dus. Al leest een enkeling op een vrije dag wel eens een werkgerelateerd boek, want ‘de ontwikkelingen in het vakgebied zijn zo interessant’.

Met de time management skills zit het dus wel snor: de ondervraagde professionals zeggen nauwelijks moeite te hebben met het plannen van hun agenda’s. Hierdoor ervaren ze tevens relatief weinig stress. Sommigen vinden zelfs dat er wel wat meer stress op het werk mag zijn.

Vastigheid

Een van de hardnekkigste fabels over de millennials is dat zij floreren in tijdelijke banen en graag jobhoppen. Het liefst iedere drie jaar. Een grote meerderheid van de ondervraagden geeft echter de voorkeur aan een vast contract; zij vinden dat een flexibele arbeidsovereenkomst moeilijk samengaat met een hypotheek en een huishouden (zie kader ‘Gezinsleven’). Ook deze generatie heeft duidelijk behoefte aan zekerheid en structuur. Dat is tevens gezonder, meent een respondent: ‘Mij is wel eens voorspeld dat ik luier zou worden met een vast contract. Inmiddels weet ik dat een onzeker toekomstbeeld mijn arbeidsethos negatief beïnvloedt.’

Dit betekent niet dat alle millennials ook behoefte hebben aan een vaste werkplek. Over flexwerken blijken de meningen nogal verdeeld. Sommigen krijgen er energie van, anderen werken liever alleen in een ruimte. De kantoortuin komt er daardoor niet ongeschonden vanaf. Die ‘werkt professioneel lummelen in de hand,’ zegt een respondent.

Toekomst

Ondanks de ergernissen over de flexibele arbeidsmarkt, maken de millennials zich relatief weinig zorgen over de toekomst. Bijna iedereen is ervan overtuigd de aankomende digitale en technologische uitdagingen aan te kunnen. Niet door bravoure, maar door een leven lang leren. En met steun van de werkgever natuurlijk.

Bang om hun baan te verliezen zijn ze dan ook niet: ‘Ik weet zeker dat mijn baan zal veranderen door digitalisering, automatisering en robotisering en wellicht uiteindelijk zal verdwijnen. De taak is aan mij om daar nu al op voor te sorteren.’ Uit de reacties blijkt dat de millennial juist kansen ziet in het veranderende werkveld, zoals ‘de potentie van digitaal erfgoed’. En anders is er ‘altijd nog het basisinkomen’, meent een andere respondent.

Aanstellers

Toch zijn er ook zorgen, zoals het gebrek aan werkervaring, de beperkte kansen op de arbeidsmarkt en het gemis van een universitaire bibliotheekopleiding. Ook denkt een kleine meerderheid dat ze voor meer uitdagingen zal komen te staan dan de eerdere generaties. Dit komt door maatschappelijke ontwikkelingen als vergrijzing, het toenemend aantal flexibele contracten, klimaatverandering en de oververhitte huizenmarkt.

Weer anderen menen dat millennials zich niet zo moeten aanstellen. ‘We lijken wel minder bestand tegen het leven,’ merkt iemand op. Ook zouden we afscheid moeten nemen van de consumptiemaatschappij: ‘Ik word wel eens moe van die nadruk op groei, groei, groei. Het hoeft niet altijd meer, groter en beter.’

Verwachtingen

De persoonlijke groei is een ander verhaal; hierdoor groei je volgens velen óók op professioneel vlak. Het merendeel van de jonge professionals heeft daarom verschillende nevenactiviteiten, zoals sport, cursussen volgen, bestuursfuncties uitoefenen, het runnen van eigen websites of vrijwilligerswerk doen. Niet gek, want 85 procent van de respondenten geeft aan veel van zichzelf te verwachten.

Komt dat ook door verwachtingen uit de privéomgeving? Daar zijn de meningen over verdeeld. ‘Veel verwachtingen stammen nog uit 1980. De wereld is veranderd. Het huisje-boompje-beestje-gevoel is bij mij wel weg. Ik wil wat van de wereld zien. Daarin zit, denk ik, wel een generatieverschil,’ aldus een respondent.

Erkenning en waardering is een ander verhaal: ‘Ik ben echt een erkenningsjunkie en vind het erg belangrijk om te weten of dat wat ik doe wel nuttig is.’ Een grote meerderheid sluit zich hierbij aan. Veel millennials vergelijken hun prestaties ook met die van anderen. Zo’n 57 procent zelfs.

Vertekend beeld

Aannames over millennials zorgen voor sexy krantenkoppen, maar de generatie zelf kan zich er niet altijd in vinden. Althans, dat geldt voor de ondervraagden uit dit onderzoek. De negatieve bijklanken – zoals ‘die jongelui die het heel goed hebben, maar het toch niet aankunnen’ – hebben de term besmet. Jammer, vindt een aantal respondenten. Zij zien de term als niets meer dan een leeftijdsaanduiding en ‘een loze stempel’. En die aannames geven alleen maar een vertekend beeld.

Er zijn namelijk ook millennials met een 9-tot-5-werkmentaliteit. En met een gezin. Of zonder talloze nevenactiviteiten of een zwak voor soja latte macchiato’s. Een respondent laat zich gelukkig niet uit het veld slaan door het generatiedenken: ‘Met een label komen vanzelf stereotypes en negatieve connotaties. Het is de taak van de millennials om die stereotypes te ontkrachten.’

---

Respondenten

In totaal hebben 142 jonge professionals in de informatiesector in december 2018 meegewerkt aan het online onderzoek. Van deze respondenten waren:

• 2 werkzaam in de advocatuur
• 12 in archieven
• 50 in bibliotheken
• 15 in de (digitale) erfgoed- en cultuursector
• 2 in de financiële sector
• 10 in de IT
• 2 in de media en journalistiek
• 16 in het onderwijs
• 15 bij de overheid
• 8 in de zorg
• en 10 in overige sectoren

---

Bureaucratie

Een van de grootste ergernissen bij de ondervraagde millennials is de bureaucratie op het werk. Dit is bij maar liefst twee derde het geval. Met name de ‘regeldwang’, ‘formaliteiten’ en ‘hiërarchieën’ zitten volgens de jonge professionals innovatie in de weg. Zo zou het ‘ellenlange vergaderen’ ervoor zorgen dat projecten vertragen. Een respondent zegt met een knipoog dat het geen zin heeft om hierover gefrustreerd te raken; ‘het is namelijk altijd zo gegaan’.

---

Gezinsleven

Ook de millennial wordt een jaartje ouder. Dat niet alle ondervraagden bevlogen adolescenten zijn, blijkt wel uit het belang van het gezin. Het merendeel is bijvoorbeeld niet bereid om vaak en ver te reizen voor het dagelijkse woon-werkverkeer. Een veelgehoord argument: dit is onhandig met een gezinsleven. Hetzelfde geldt voor flexibele werkuren en contracten: ‘Het regelen van flexibele kinderopvang is nog niet zo handig geregeld in Nederland.’

---

Social media

De ‘millennial’-generatie wordt regelmatig de ‘digitale generatie’ genoemd. Liefst 81 procent van de ondervraagden vindt zichzelf vaardig met technologie. Verslaafd aan technologie zijn ze echter niet. Een kleine meerderheid zegt prima zonder social media te kunnen: ‘Als het zou moeten, dan zou het best kunnen. Instagram is niet mijn raison d’être.’ De millennial lijkt bewust om te gaan met Facebook, Instagram of LinkedIn. Voor de meesten is het vooral een manier om op te hoogte te blijven van het laatste nieuws en evenementen.

---

---

---

Stefan Jongen is redacteur bij IP en specialist Scientific Information bij Maastricht University Library

Deze bijdrage komt uit IP nr. 1 / 2019. Het gehele nummer kun je hier lezen.