Er waren vorig jaar 2.4 miljoen Nederlanders slachtoffer van online oplichting en fraude. Cloudspecialist Intercept analyseerde cijfers van het CBS, afkomstig uit een onderzoek onder ruim 33.000 Nederlanders. Hieruit blijkt dat aankoopfraude het meest voorkomt. Maar ook verkoopfraude, phishing en identiteitsfraude nemen toe.
Het komt steeds vaker voor dat we slachtoffer worden van online fraude. In 2022 gaf nog 7,6 procent van de respondenten in het CBS-onderzoek aan slachtoffer te zijn van oplichting, maar in 2024 is dat gestegen naar 9,4 procent. Van deze slachtoffers had 7,2 procent te maken met aankoopfraude, waarbij consumenten via valse webshops of advertenties werden misleid. Andere vormen van fraude, zoals het hacken van accounts, fraude bij betalingsverkeer, en phishing, komen ook steeds vaker voor. Deze cijfers laten zien hoe groot de risico’s zijn die consumenten lopen bij online shoppen en het gebruik van digitale diensten.
Uit eigen kring
Een opvallende uitkomst is dat daders vaak geen anonieme vreemden zijn, maar juist mensen uit de eigen kring. Het idee dat online criminaliteit alleen van onbekenden komt, klopt dus niet altijd. Ex-partners (8,6%), vrienden (5,9%) en zelfs collega’s (2,1%) maken zich regelmatig schuldig aan online bedreiging of fraude. Soms is zelfs familie betrokken. Dit maakt de situatie extra zorgelijk, omdat slachtoffers vaak niet verwachten dat het gevaar van mensen komt die ze kennen.
Jongeren extra kwetsbaar
Jongeren blijken extra kwetsbaar voor online criminaliteit. 20 procent van de 15- tot 25-jarigen werd in 2024 slachtoffer van online fraude. ‘Juist door de vele advertenties op social media, die er heel echt uitzien, trappen jongeren vaak in aankoopfraude’, zegt Jochen den Ouden, ethisch hacker en informatiebeveiligingsexpert, van Intercept. ‘Een mooi product voor een lage prijs lijkt aantrekkelijk, maar vaak is het te mooi om waar te zijn. Hoewel een website er betrouwbaar uitziet, zegt dat helaas niets. Online aankoopfraude is echt iets waar we ons bewust van moeten zijn.’
Den Ouden waarschuwt ook voor identiteitsfraude. ‘Cybercriminelen vinden identiteitsbewijzen vaak terug in mailboxen. Een simpele tip: zoek in je inbox op termen als paspoort, rijbewijs of ID-kaart en verwijder deze bestanden direct. Moet je in de toekomst een kopie versturen? Gebruik dan veilige apps zoals KopieID. Daarmee kun je je BSN onleesbaar maken en een watermerk toevoegen, zodat je gegevens beter beschermd zijn tegen misbruik.’
‘Wees kritisch op aanbiedingen die te mooi lijken om waar te zijn, gebruik betrouwbare betaalmethodes en check goed of een website echt is voordat je gegevens invult of iets koopt. En deel nooit je privacygevoelige gegevens met anderen’, geeft hij als tips.